اگر کودک شما بیش فعال به نظر می رسد – بی حوصله، تکانشی و بی توجه – به طور خودکار تصور نکنید که او مبتلا به اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) است. اضطراب، افسردگی، اختلالات یادگیری، سلامت جسمی و بسیاری از بیماریهای دیگر می توانند علائمی را ایجاد کنند که شبیه به بیش فعالی هستند اما ADHD نیستند.
اهمیت آزمایش و تشخیص دقیق
ADHD و بسیاری از شرایط مانند آن در بسیاری از افراد با مداخله زودهنگام بهبود می یابد. این امر، آزمایش و ارزیابی دقیق و کامل را با استفاده از یک رویکرد معتبر تجربی بسیار مهم می کند.
در طول فرآیند ارزیابی، پزشک باید سایر مواردی را که ممکن است رفتار شبه ADHD را بهتر توضیح دهد، قبل از رسیدن به تشخیص ADHD رد کند .
برای پیچیده تر کردن همه چیز، تخمین زده می شود 60 تا 100٪ از کودکان مبتلا به ADHD دارای بیماریهای همزمان مانند اضطراب، افسردگی، مشکلات رفتاری ، ناتوانی های یادگیری، مشکلات خواب و سوء مصرف مواد هستند. همه اینها باید در برنامه درمانی کودک شما مدنظر قرار گیرد، که باید متناسب با نیازها و تشخیص او باشد.
شرایط محیط
استرس یا تغییر ناگهانی زندگی، مانند نقل مکان، طلاق والدین، مرگ، مشکلات مالی و حتی یک خواهر یا برادر جدید، می‌تواند رفتارهایی شبیه به بیش فعالی را برانگیزد.
به همین ترتیب، غفلت، تعارض والدین/زناشویی، انضباط ناسازگار، قلدری، سوء استفاده و سایر عوامل استرس زا می تواند بر سلامت عاطفی و روانی کودک تأثیر منفی بگذارد. این می تواند منجر به حواس پرتی، بی توجهی، بی قراری، بیش فعالی، و رفتارهای “پرخاشگرانه” شود. اینها بیماریهای شبیه بیش فعالی هستند، اما هیچ ارتباطی با ADHD ندارد.
مشکلات خواب
اختلالات خواب می تواند تأثیر عمیقی بر توانایی تمرکز داشته باشد. مسائل دیگر می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بیش فعالی
- تحریک پذیری
- کاهش زمان واکنش بینایی، شنوایی، حسی و حرکتی
- کندی ذهنی
- اختلال در یادگیری اطلاعات
- کاهش عملکرد مدرسه
خواب ناکافی همچنین با افزایش دفعات رفتارهای پرخطر در نوجوانان مانند استعمال سیگار، مصرف الکل و مصرف مواد مخدر همراه است. دلایل اختلالات خواب می تواند از عادات خواب ضعیف تا بیماریهایی که چرخه خواب را مختل می کند، مانند آپنه خواب، سندرم پاهای بی قرار و سایر اختلالات خواب متغیر باشد.
بیماریهای روانپزشکی شبیه بیش فعالی
اضطراب می تواند به صورت بی قراری، ناتوانی در تمرکز، واکنش های تکانشی و رفتارهای بیش فعال ظاهر شود. این اضطراب می تواند نشستن و کنترل بی قراری را بسیار دشوار کند. سلامت روان نامطلوب نیز بر خواب تأثیر می گذارد و به نوبه خود منجر به مشکلات خواب مذکور می شود. همه اینها علائمی هستند که می توانند شبیه ADHD باشند اما ممکن است نامرتبط باشند.
به طور مشابه، افسردگی می تواند باعث عدم تمرکز، فراموشی، انگیزه پایین، بلاتکلیفی، مشکل در شروع و تکمیل وظایف، بی حالی و کندی ، بی نظمی و مشکلات خواب شود.
رفتارهای مخرب و کنترل ضعیف تکانه مرتبط با اختلال نافرمانی مقابله ای و اختلال سلوک از جمله بیماریهای شبیه بیش فعالی هستند.
اضطراب، افسردگی و اختلالات رفتاری مخرب (و همچنین بیماریهایی که در اینجا ذکر خواهد شد) معمولاً در کنار ADHD رخ می دهند. هر یک می تواند یک اختلال جداگانه با علت و نیازهای درمانی مشخص باشد. یا هر یک ممکن است یک بیماری ثانویه باشد که در نتیجه مشکلات مرتبط با ADHD ایجاد می شود.
به همین دلیل است که ارزیابی ADHD باید اطلاعات خاصی را در مورد عملکرد عاطفی جمع آوری و ادغام کند، به جای تمرکز انحصاری بر روی علائم رفتاری مخل آشکار.
اختلال دوقطبی
علائم اختلال دوقطبی ، از جمله انرژی بالا، پرحرفی ، افکار مسابقه ای که تمرکز را دشوار می کند، تکانشگری، ریسک پذیری و رفتارهای مزاحم، نیز می توانند با علائم ADHD اشتباه گرفته شوند .
اختلال وسواس فکری عملی
مشکلات توجه و تمرکز مرتبط با اختلال وسواس فکری-اجباری (OCD) ممکن است به نظر مرتبط با ADHD باشد. اما وقتی عمیق‌تر می‌شویم، تصویر واضح‌تری نمایان می‌شود. مشکلات توجه ممکن است مربوط به تمرکز بیش از حد باشد و مشکلات در تغییر توجه ممکن است به دلیل تفکر وسواسی باشد. فرد مبتلا به وسواس ممکن است به دلیل رفتارها و تشریفات اجباری که ابتدا باید انجام دهد، در شروع و پایان کارها کندتر باشد.
سوء استفاده از مواد
ADHD با خطر سوء مصرف مواد همراه بوده است . فردی که از مواد مخدر و/یا الکل سوء استفاده می کند نیز می تواند علائم رفتاری مشابه ADHD داشته باشد. این علائم می تواند شامل مشکل در تمرکز، مشکلات حافظه، بی قراری، تحریک پذیری، پرحرفی، مشکلات خواب، بدخلقی و مشکلات تحصیلی یا کاری باشد.
اوتیسم
کودکان و بزرگسالان در طیف اوتیسم ممکن است علائمی شبیه ADHD داشته باشند. آنها ممکن است در محیط های محرک بیش از حد هیجان زده، بیش فعال و تکانشی شوند. مبتلایان به اوتیسم تمایل دارند فقط روی چیزهایی تمرکز کنند که به آنها علاقه دارد. در تغییر تمرکز مشکل داشته باشند، برای درک نشانه ها و مرزهای اجتماعی تلاش کنند و آسیب های اجتماعی را تجربه کنند.
فعالیت حرکتی بالا و مشکلات بازداری از ویژگی های مشترک اختلالات تیک و ADHD است. بی قراری، حرکات حرکتی و صداهای تصادفی ممکن است به ADHD اشاره کنند، اما تیک ها با حرکات سریع، تکراری و یکسان صورت یا شانه ها یا صداها یا عبارات صوتی تعریف می شوند.
مسائل یادگیری و مشکلات پردازش
مانند یک فرد مبتلا به ADHD، فردی با ناتوانی یادگیری ممکن است با مسائل توجه، پردازش، سازماندهی، به خاطر سپردن و یادگیری دست و پنجه نرم کند. ناتوانی های یادگیری در خواندن، زبان نوشتاری و ریاضیات با عملکرد تحصیلی تداخل می کند، همچنین اختلالات گفتاری و زبانی و اختلالات پردازش شنوایی و بصری.
ADHD و اختلالات یادگیری اغلب با هم رخ می دهند، اما بیماریهای جداگانه ای هستند.
کودکی که استعداد تحصیلی دارد و در کلاس درس به چالش نمی‌کشد، ممکن است از روی بی‌حوصلگی، رفتارهایی شبیه به ADHD از خود نشان دهد، بی‌توجه، بی‌حوصله و مزاحم شود. همین مسائل همچنین می تواند ناشی از تناسب آموزشی ضعیف یا کلاس درس با جو منفی فراگیر، برنامه درسی غیر محرک، یا مدیریت ناکارآمد باشد.
بیماریهای پزشکی شبیه بیش فعالی
برخی از بیماریهای پزشکی، از جمله تشنج ، بیماری تیروئید، آلرژی، کم خونی ناشی از فقر آهن، عفونت مزمن گوش، و اختلالات شنوایی/بینایی می توانند مشکلاتی در توجه، تحریک پذیری، تکانشگری یا بیش فعالی ایجاد کنند. حتی برخی از داروها می توانند رفتاری شبیه به ADHD را تحریک کنند.
سخن پایانی
نامگذاری یک مشکل اغلب اولین و مهمترین قدم در رسیدگی به آن است. مجموعه ای از بیماریهای دیگر می توانند ADHD را تقلید کنند که هر کدام به پروتکل درمانی متفاوتی نیاز دارند. اگر فکر می‌کنید فرزندتان ممکن است ADHD داشته باشد، به دنبال یک روانپزشک باشید که آزمایش‌های کامل و دقیقی را برای مشخص کردن این مشکل ارائه می‌کند – و در نهایت به فرزندتان کمک می‌کند تا به پتانسیل‌هایش دست یابد.