خون‌هراسی یا هِموفوبیا اختلال روانی است که با ترس شدید از خون مشخص می شود . در حالی که احساس ناراحتی یا دیسترس با دیدن خون طبیعی است، افراد مبتلا به هموفوبی به روش‌های غیرمنطقی به خون واکنش نشان می‌دهند و صرفاً با فکر کردن به آن بسیار مضطرب می‌شوند.
این مقاله توضیح می دهد که هموفوبی چیست و چه چیزی باعث آن می شود. همچنین نحوه تشخیص و درمان هموفوبیا و راه‌های مقابله با ترس از خون را پوشش می‌دهد.
خون‌هراسی یا هموفوبیا چیست؟
هموفوبیا یا خون هراسی باعث ترس غیرمنطقی از دیدن خون می شود. این ترس مداوم باعث می شود کسانی که هموفوبیا را تجربه می کنند با دیدن خون یا حتی فکر کردن به آن احساس ناراحتی شدیدی داشته باشند.
ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) فوبیای خون را به عنوان یک فوبی خاص طبقه بندی می کند . فوبیای خاص یک اختلال اضطرابی است که به صورت ترس از یک شی یا موقعیت خاص ظاهر می شود.
DSM-5 ترس از یک فوبی خاص را نامتناسب با خطر واقعی ناشی از یک موقعیت یا شی خاص توصیف می کند.
فوبیاهای خاص به پنج دسته تقسیم می شوند و فوبیای خون در دسته نوع تزریق خون – آسیب قرار می گیرند. نمونه های دیگر از فوبیا در این دسته مواردی هستند که مربوط به دیدن یا تجربه یک آسیب، یا حتی چیزی به سادگی خونگیری است .
علائم خون‌هراسی
بسیاری از افرادی که مبتلا به فوبیای خون هستند ممکن است تنها در صورت مشاهده خون علائم را تجربه کنند. اما برای برخی افراد، حتی فکر کردن به خون نیز می‌تواند باعث ایجاد احساس وحشت یا اضطراب در آنها شود. به این اضطراب پیش بینی می گویند.
هر فرد مبتلا به هموفوبی ممکن است واکنش متفاوتی به خون نشان دهد، اما برخی از علائم رایج‌تر عبارتند از:
- لرزش یا تپش قلب
- لرزیدن
- تعریق
- سفتی یا درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- غش یا سرگیجه
- حالت تهوع
کسانی که ترس از خون دارند ممکن است به شدت مضطرب باشند و برای اجتناب از موقعیت‌هایی که شامل خون است، دست به کار می‌شوند.
علائم در کودکان
علائم هموفوبی نیز می تواند از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد، اما برخی از رایج ترین آنها عبارتند از:
- افزایش ضربان قلب
- عرق
- لرزش
- تنگی نفس
- احساس خفگی می کنند
- درد یا ناراحتی قفسه سینه
- غش یا سرگیجه
- ترس از مرگ
- احساس بی حسی
- لرز یا گرگرفتگی
علاوه بر این، کودک مبتلا به هموفوبی ممکن است ترس شدید و غیرمنطقی را هنگام مواجهه با موقعیتی که ممکن است در آن خون وجود داشته باشد، مانند رفتن به قرار ملاقات با پزشک، از خود نشان دهد.
چنین موقعیت هایی ممکن است باعث شود کودک گریه کند، عصبانی شود یا به والدین یا مراقب خود بچسبد.
تشخیص خون‌هراسی
هموفوبیا به طور رسمی با استفاده از هفت معیار مشخص شده در DSM-5 تشخیص داده می شود:
- ترس مداوم است و غیر منطقی یا بیش از حد تلقی می شود. ترس ممکن است در حضور خون یا در انتظار دیدن خون رخ دهد.
- دیدن خون تقریباً همیشه منجر به یک پاسخ اضطرابی می شود. این ممکن است شامل حمله پانیک باشد. در کودکان، پاسخ ممکن است به شکل چسبیدن، عصبانیت، گریه یا یخ زدن باشد.
- فرد مبتلا به فوبیای خون می داند که ترس او از خون بیش از حد است (البته در کودکان ممکن است اینطور نباشد).
- فرد یا از خون اجتناب می‌کند یا احساس اضطراب شدیدی را تجربه می‌کند و در موقعیت‌هایی که شامل خون است، مضطرب است.
- ترس از خون به طور قابل توجهی زندگی روزمره فرد را مختل می کند و ممکن است بر کار، تحصیل، روابط یا فعالیت های اجتماعی وی تأثیر بگذارد. آنها ممکن است در مورد داشتن فوبیای خونی خود ناراحتی قابل توجهی داشته باشند.
- ترس از خون به طور معمول حداقل تا شش ماه ادامه دارد.
- احساس اضطراب یا رفتارهای مرتبط با فوبیای خون را نمی توان از طریق سایر اختلالات مانند اختلال وسواس فکری-اجباری ، فوبیای اجتماعی ، اختلال پانیک (هراس) و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) توضیح داد .
همه افراد مبتلا به فوبیای خون به طور رسمی تشخیص داده نمی شوند. بسیاری از افراد مبتلا به فوبیای خون از قبل می دانند که فوبیا دارند و ممکن است زندگی خود را بدون تشخیص زندگی کنند. این افراد همچنین ممکن است برای اجتناب از خون یا موقعیت هایی که شامل خون است، تمام تلاش خود را بکنند.
این رویکرد توصیه نمی شود، زیرا اجتناب از خون ممکن است فوبیای خون را بدتر کند.
علل خون‌هراسی
علت فوبیای خاص مانند هموفوبی اغلب پیچیده است و ممکن است به دلایل مختلفی مانند تجربیات گذشته، تاریخچه آموخته شده و عوامل بیولوژیکی باشد.
تجربیات گذشته
برخی از افراد ممکن است پس از یک تجربه آسیب زا در گذشته دچار فوبیای خون شوند. به عنوان مثال، یک تصادف رانندگی می تواند احساسات منفی را با دیدن خون یکی کند و ممکن است منجر به ترس غیرمنطقی از خون شود.
تاریخچه آموخته شده
تاریخچه آموخته شده می تواند یکی از عواملی باشد که به ایجاد فوبیای خون کمک می کند. سه شکل از تاریخ آموخته شده وجود دارد:
- تجربه یادگیری مستقیم به تجربه خاصی اشاره دارد که شامل خون است. این تجربه ممکن است آسیب زا باشد.
- تجربه یادگیری مشاهده ای به یادگیری ترس از طریق مشاهده ترس دیگران در موقعیتی که شامل خون است اشاره دارد. این ممکن است شامل این باشد که کودک ببیند والدینش از خون می ترسند و سپس ترس خود را از خون ایجاد کند.
- یادگیری اطلاعاتی به ترسی اشاره دارد که ممکن است از خواندن یا شنیدن در مورد موقعیتی که می تواند خطرناک تلقی شود ناشی شود.
اغلب، تاریخ آموخته شده تنها دلیل ایجاد فوبیا نیست. عوامل دیگری مانند ژنتیک و سلامت روان کلی می توانند در ایجاد فوبیا نقش داشته باشند.
عوامل بیولوژیکی
ممکن است یک مؤلفه ژنتیکی در ایجاد یک فوبی خاص وجود داشته باشد، زیرا اعتقاد بر این است که برخی از افراد در مقایسه با دیگران با استعداد به وجود آمدن احساس اضطراب متولد می شوند.
اگر یک فرد مبتلا به هموفوبیا خون ببیند، ممکن است تعدادی تغییرات بیولوژیکی در بدن خود تجربه کند:
- ترشح کورتیزول ، یک هورمون استرس اولیه
- ترشح انسولین ، هورمونی که در لوزالمعده تولید می شود و گلوکز را به انرژی تبدیل می کند
- ترشح هورمون‌های رشد، که به بدن شما به عنوان بخشی از پاسخ به استرس کمک می‌کند
- تغییرات در فعالیت در مغز
- افزایش ضربان قلب
- افزایش فشار خون
درمان خون‌هراسی
بسیاری از فوبیاها را می توان درمان کرد یا به طور بالقوه درمان کرد. فوبیای خاص مانند خون‌هراسی را می توان از طریق حساسیت زدایی یا مواجهه درمانی درمان کرد .
این شامل یک فرد مبتلا به فوبیا از خون است که به تدریج در معرض خون یا موقعیت هایی است که در اطراف خون قرار می گیرند. این تکنیک های مواجهه درمانی را می توان با کمک یک متخصص انجام داد.
سایر گزینه های درمانی شامل روان درمانی ، مشاوره و درمان شناختی رفتاری است .
به طور معمول، دارو برای درمان فوبیا استفاده نمی شود. در برخی موارد، ممکن است برای کمک به اضطراب تجویز شود. داروهایی که ممکن است در این زمینه تجویز شوند شامل بتابلوکرها ، بنزودیازپین ها و داروهای ضد افسردگی هستند.
مقابله با خون‌هراسی
داشتن فوبیای خون می تواند ناراحت کننده باشد، اما تکنیک هایی وجود دارد که می تواند به شما در مقابله با این ترس کمک کند.
تکنیک های حواس پرتی
تکنیک های حواس پرتی شامل تمرکز روی چیز دیگری یا انجام فعالیتی برای منحرف کردن حواس از موقعیتی است که ممکن است شامل خون یا فکر خون باشد.
ممکن است بتوانید حواس خود را با موارد زیر پرت کنید:
- مطالعه
- گوش دادن به موسیقی
- بازی
- هنرها و صنایع دستی، مانند نقاشی یا گلدوزی
- پیاده روی یا دوچرخه سواری
- ملاقات با یک دوست
تصویرسازی
تجسم موقعیتی که احساس آرامش را برمی انگیزد ممکن است برای مبتلایان به هموفوبیا مفید باشد. ایجاد یک تصویر آرام در مغز و فکر کردن به اینکه چه احساسی در آن موقعیت دارید می تواند احساس اضطراب را کاهش دهد.
افکار منفی را به چالش بکشید
افکار منفی مرتبط با یک فوبی خاص می تواند علائم اضطراب را ایجاد کند. با به چالش کشیدن این افکار منفی، افراد مبتلا به هموفوبی ممکن است بهتر با ترس های خود کنار بیایند.
به عنوان مثال، اگر هموفوبیا دارید و فکر می کنید که نمی توانید با خون گیری خود کنار بیایید، ممکن است با یادآوری اینکه آزمایش خون یک روش طبیعی است که بسیاری از افراد به طور منظم بدون مشکل آن را تجربه می کنند، این فکر را به چالش بکشید.
تکنیک های آرامش بخش
هنگامی که یک فرد مبتلا به هموفوبیا به خون فکر می کند یا در موقعیتی قرار می گیرد که شامل خون است، ممکن است متوجه شود بدن خود منقبض شده و ضربان قلبش افزایش می یابد.
استفاده از تکنیک های آرام سازی مانند آرام سازی عضلات، مدیتیشن و تنفس عمیق ممکن است به کاهش احساس اضطراب کمک کند.
خلاصه
تشخیص علت دقیق هموفوبی ممکن است سخت باشد، اما اقداماتی وجود دارد که افراد می توانند برای کاهش ترس از خون انجام دهند. مواجهه تدریجی با خون یا موقعیت هایی که شامل خون است ممکن است به فرد کمک کند تا نسبت به ترس غیرمنطقی خود حساسیت زدایی شود.
افراد مبتلا به فوبیای خون نیز می توانند از تمرینات تمرکز حواس که ممکن است سلامت روان را به طور کلی بهبود بخشد، بهره مند شوند، مانند ورزش منظم، خوردن یک رژیم غذایی سالم، هیدراته ماندن و شرکت در جلسات رواندرمانی.