مهمترین اطلاعاتی که باید در مورد افکسور (ونلافاکسین) بدانم چیست؟
- اگر در 14 روز گذشته یک مهارکننده مونوآمین اکسیداز (MAOI) مصرف کرده اید، نباید ونلافاکسین مصرف کنید.
- اگر سابقه تشنج، آسیب/بیماری مغزی، بیماری قلبی، فشار خون بالا/پایین، یا بیماری کلیوی/کبدی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
ونلافاکسین یک داروی ضد افسردگی در دسته ای به نام مهارکننده های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs) است. این یک قرص خوراکی است که هم در فرمول رهش فوری (Effexor) و هم با رهش طولانی (Effexor XR) عرضه می شود. هر دو علاوه بر انواع دیگر بیماریهای روانپزشکی برای درمان افسردگی استفاده می شوند.
SNRI ها با مسدود کردن بازجذب (یا بازجذب) سروتونین و نوراپی نفرین به سلول های عصبی که آنها را آزاد می کنند، کار می کنند. مسدود کردن بازجذب آنها باعث افزایش سطح این انتقال دهنده های عصبی در مغز می شود. این ممکن است تمرکز و هوشیاری شما را بهبود بخشد و خلق شما را تقویت کند.
موارد استفاده ونلافاکسین
ونلافاکسین عمدتا برای درمان اضطراب و افسردگی استفاده می شود. چهار بیماری که برای درمان آن توسط FDA تایید شده است عبارتند از:
- اختلال افسردگی اساسی (MDD)
- اختلال اضطراب فراگیر (GAD)
- اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)
- اختلال پانیک (PD)
پزشکان همچنین گاهی اوقات ونلافاکسین را برای درمان سایر بیماریها تجویز می کنند، از جمله:
- اختلال نقص توجه-بیش فعالی (ADHD)
- نوروپاتی دیابتی
- گرگرفتگی
- میگرن
- اختلال وسواس اجباری (OCD)
- اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD)
- اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
استفاده خارج از برچسب هم قانونی و هم رایج است. این به سادگی به این معنی است که یک پزشک آن را برای درمان بیماری دیگری غیر از آنچه که دارو رسماً برای درمان آن تجویز شده است، تجویز می کند. با این حال، یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که ونلافاکسین یکی از داروهایی است که کمترین احتمال را برای استفاده بدون برچسب تجویز می شود.
یک مطالعه نشان داد که ونلافاکسین یکی از موثرترین داروهای ضد افسردگی است. در حالی که ونلافاکسین می تواند یک ضد افسردگی قوی باشد، اثرات فردی و تحمل ممکن است متفاوت باشد. همکاری با پزشک برای تعیین اینکه کدام گزینه برای شما مناسب است بسیار مهم است.
عوارض جانبی رایج ونلافاکسین
مانند هر دارویی، عوارض جانبی ممکن است هنگام مصرف ونلافاکسین رخ دهد. اگر از بین نرفتند یا آزاردهنده نشدند حتما با پزشک خود تماس بگیرید. شایع ترین عوارض جانبی عبارتند از:
- یبوست
- اسهال
- خواب آلودگی
- احساس خستگی
- سردرد
- سوزش سردل
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع
- عوارض جنسی
- استفراغ
این عوارض جانبی اغلب طی یک یا دو هفته اول با ادامه مصرف دارو بهبود می یابند. اگر علائم شما شدید شد یا از بین نرفت با پزشک خود تماس بگیرید.
ونلافاکسین ممکن است در اولین شروع مصرف باعث خواب آلودگی شما شود، اما این عارضه جانبی اغلب پس از یک یا دو هفته از بین می رود یا بهبود می یابد. برخی از افراد ممکن است بی خوابی یا کابوس را نیز تجربه کنند. با گذشت زمان، ممکن است متوجه بهبود خلق و افزایش سطح انرژی نیز شوید.
قبل از مصرف ونلافاکسین
ونلافاکسین نباید با یا در عرض دو هفته پس از مصرف مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) مصرف شود. نمونه هایی از MAOI عبارتند از:
- سلژیلین
- ایزوکاربوکسازید
- فنلزین
- ترانیل سیپرومین
ونلافاکسین و MAOI ها، هر دو باعث افزایش سطح سروتونین در مغز می شوند. ممکن است از چنین ترکیبی عوارض شدید و حتی کشنده ایجاد شود.
موارد احتیاط
اطمینان حاصل کنید که پزشک از سابقه پزشکی کامل شما اطلاع دارد. اگر موارد زیر را دارید باید با احتیاط از ونلافاکسین استفاده کنید:
- بیماری مغزی، آسیب یا سابقه تشنج: خطر تشنج ممکن است هنگام مصرف ونلافاکسین افزایش یابد.
- بیماری قلبی یا فشار خون بالا یا پایین : ونلافاکسین گاهی اوقات ممکن است این شرایط را بدتر کند.
- سابقه مانیا : خطر ابتلا به شیدایی ممکن است در حین مصرف ونلافاکسین افزایش یابد. این برای بیماران دوقطبی بسیار مهم است که مراقب آن باشند.
- بیماری کلیوی یا بیماری کبدی : سطوح بالای ونلافاکسین در خون ممکن است رخ دهد و احتمال عوارض جانبی را افزایش دهد. پزشک ممکن است نیاز به تنظیم دوز داشته باشد.
نحوه مصرف ونلافاکسین
Effexor XR یک بار در روز مصرف می شود. دوزهای معمولی از 37.5 میلی گرم تا 225 میلی گرم، با دوز هدف معمولی 75 میلی گرم در روز متغیر است. پزشک شما معمولاً از مقدار کمتری شروع می کند و به تدریج دوز را افزایش می دهد تا زمانی که دوز مناسب را برای شما تعیین کند.
این دارو باید در هر زمانی از روز صبح یا شب همراه غذا مصرف شود. با این حال، اگر پس از مصرف ونلافاکسین مشکل خواب دارید، بهتر است دارو را صبح مصرف کنید.
هشدارها و تعاملات
هشدارها برای اطمینان از استفاده ایمن و قطع ونلافاکسین ایجاد شده است. در حین مصرف افکسور، پزشک باید شما را از نظر عوارض زیر تحت نظر داشته باشد.
سندرم سروتونین
مصرف همزمان افکسور با سایر داروهایی که بر سطح سروتونین نیز تأثیر می گذارند، مانند سایر داروهای ضد افسردگی، لیتیوم و گل راعی (سنت وارت جونز)، مراقب باشید . انجام این کار می تواند منجر به تجمع بیش از حد سروتونین در مغز شود. این می تواند باعث بیماری به نام سندرم سروتونین شود .
علائم سندرم سروتونین عبارتند از:
- گیجی
- اسهال
- مردمک های گشاد شده
- تب
- از دست دادن هماهنگی عضلات
- سفتی عضلات
- افزایش ناگهانی فشار خون یا ضربان قلب
- عرق کردن یا لرزیدن
- انقباض عضلات
- آشفتگی یا بی قراری غیرمعمول
برخی از موارد سندرم سروتونین می تواند تهدید کننده زندگی باشد. اگر ونلافاکسین مصرف می کنید و هر یک از این علائم را تجربه می کنید، در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید.
خطر مصرف بیش از حد ونلافاکسین
در حین مصرف افکسور همیشه باید از نوشیدن یا استفاده از داروهای دیگر خودداری کنید. این مواد ممکن است فواید دارو را کاهش دهند یا منجر به مصرف بیش از حد سمی شوند. شایع ترین اثرات مصرف بیش از حد افکسور عبارتند از:
- تغییرات در هوشیاری (از خواب آلودگی تا کما)
- مردمک های گشاد شده
- ضربان قلب سریع
- تشنج
- استفراغ
برای کاهش خطر مصرف بیش از حد، پزشک تنها کمترین دوز ممکن را در کمترین مقدار برای شما تجویز می کند.
افکار و اعمال خودکشی
کودکان و افراد جوان (تا سن 25 سالگی) ممکن است در هنگام مصرف داروهای ضد افسردگی، افکار و رفتارهای خودکشی را افزایش دهند. این خطر در چند ماه اول درمان یا هنگام تغییر دوز بیشتر است.
اگرچه این هشدار برای همه داروهای ضد افسردگی صادق است، اما مصرف افکسور ممکن است خطر شما را حتی بیشتر افزایش دهد. یک مطالعه بزرگ نشان داد که افکسور در مقایسه با سایر داروهای ضد افسردگی، از جمله سیتالوپرام و پروزاک (فلوکستین) با خطر بیشتری برای خودکشی کامل و اقدام به خودکشی مرتبط است.
سندرم قطع مصرف
قطع ناگهانی افکسور ممکن است منجر به یکی از علائم ترک زیر شود :
- اضطراب یا بدتر شدن افسردگی
- سرگیجه
- ناراحتی دستگاه گوارش
- سردرد
- تحریک پذیری
- حالت تهوع
- کابوس ها
- پارستزی (احساس سوزن سوزن شدن، گزگز روی پوست)
- استفراغ
مهم است که مصرف ونلافاکسین را به تنهایی متوقف نکنید. اگر شما و پزشکتان تصمیم بگیرید که باید ونلافاکسین را متوقف کنید، آنها می توانند یک استراتژی کاهشی برای به حداقل رساندن علائم ترک ارائه دهند.