علل سندرم خستگی مزمن (ME/CFS) نامشخص است. علیرغم تحقیقات گسترده، متخصصان نتوانسته‌اند این بیماری را بر روی هیچ عاملی مشخص کنند. همچنین برخی معتقدند که سندرم خستگی مزمن می‌تواند ناشی از ترکیب علل و عوامل متعدد در شرایط مناسب باشد. این عوامل ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- استعداد ژنتیکی
- یک ویروس یا عفونت دیگر
- ناهنجاری های سیستم ایمنی
- شرایط استرس زا
- سیستم عصبی مرکزی (CNS) و اختلالات هورمونی
- قرارگیری در معرض سموم
همه افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن همه این علل و عوامل را ندارند. آنها احتمالاً ترکیبی از آنها را دارند که به دلایلی منجر به این بیماری شده است که در زنان شایع تر از مردان است.
علل ژنتیک سندرم خستگی مزمن
افراد ممکن است از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به ME/CFS باشند. به عبارت دیگر، اگر محرک های کافی جمع شوند، احتمالاً به آن مبتلا می شوند. برای مثال، فردی که مستعد است و دوران استرس زایی را سپری می کند و سپس در معرض عامل خاصی قرار می گیرد، ممکن است به ME/CFS مبتلا شود. در حالی که فردی در همان سناریو اما با ساختار ژنتیکی متفاوت مبتلا نمیشود.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) بیان میکند سندرم خستگی مزمن هم تحت تأثیر ژن‌ها و هم از محیط است. زیرا برخی از اعضای یک خانواده به این بیماری مبتلا هستند، اما به وضوح ارثی نیست.
تحقیقات در حال تلاش برای شناسایی ژن هایی است که می توانند مسئول باشند. برخی بر روی ژن های درگیر در هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال یا محور (HPA) و سیستم عصبی سمپاتیک تمرکز کرده اند . محور HPA خواب، پاسخ به استرس و افسردگی شما را کنترل می کند. ممکن است در افراد مبتلا به ME/CFS ناهنجاری‌های ژنتیکی وجود داشته باشد که بر عملکرد ایمنی، ارتباطات سلولی و روش‌های دریافت انرژی سلول‌های شما تأثیر می‌گذارد.
عفونت ها
بسیاری از علائم و نشانه‌های سندرم خستگی مزمن مشابه علائم یک بیماری ویروسی طولانی‌مدت است، بنابراین تحقیقات بر روی احتمال یک علت ویروسی یا عفونی تمرکز کرده‌اند. یک محرک عفونی نیز مشکوک است زیرا بسیاری از موارد ME/CFS به طور ناگهانی پس از یک بیماری شبیه آنفولانزا شروع میشوند.
CDC خاطرنشان می کند که حدود 10 درصد از افرادی که به ویروس اپشتین بار (علت معمول مونونوکلئوز)، ویروس راس ریور (که توسط پشه ها در استرالیا و گینه نو پخش می شود) یا کوکسیلا بورنتی (عامل تب کیو) مبتلا شدند، مبتلا به علائمی میشوند که با معیارهای ME/CFS مطابقت دارد.
هر یک از این ویروس‌ها اغلب علائم کمی را در انسان نشان می‌دهند، اما کسانی که علائم شدیدتری دارند، بیشتر در معرض علائم سندرم خستگی مزمن هستند.
سایر عفونت هایی که مشکوک بوده و مورد مطالعه قرار گرفتند عبارتند از: HHV-6، بیماری لایم و انتروویروس . با این حال، هیچ یک از این عفونت ها باعث ایجاد ME/CFS نشده است .
محققان سه نظریه مرتبط با عفونت را مورد بررسی قرار داده‌اند، اگرچه هیچ‌یک ثابت نشده است:
- عفونت به سیستم ایمنی آسیب می رساند. این آسیب حتی پس از از بین رفتن ویروس یا باکتری به ایجاد علائمی شبیه آنفولانزا ادامه می دهد.
- پس از یک عفونت، یک عمل غیر طبیعی توسط سیستم ایمنی باعث فعال شدن مجدد ویروسی می شود که قبلاً خفته بود.
- پاسخ فیزیولوژیکی به عفونت های ویروسی در افرادی که مستعد هستند رخ می دهد.
افراد مبتلا به ME/CFS ممکن است سطوح بالاتری از آنتی‌بادی‌ها برای برخی ارگانیسم‌های عامل عفونت داشته باشند و نشانه‌هایی از فعالیت مزمن سیستم ایمنی را نشان دهند که نشان می‌دهد بدن در حال مبارزه با عفونت است. برخی از محققان حتی این نظریه را مطرح می کنند که تغییرات در باکتری های معمولی بی ضرر در روده ممکن است در ایجاد سندرم خستگی مزمن نقش داشته باشد.
با این حال، به نظر می رسد برخی از شواهد با نظریه علت ویروسی مخالف است. به نظر نمی رسد ME/CFS از طریق تماس مستقیم پخش شود. افراد مبتلا به آن مسری به نظر نمی رسند. و علیرغم مطالعات با طراحی خوب، محققان نتوانسته اند سندرم خستگی مزمن را با هیچ عفونت خاصی مرتبط کنند. به عنوان مثال، در مورد مطالعه ای که یک رتروویروس جدید کشف شده، XMRV، در بیماران ME/CFS را پیدا کرد، هیجان زیادی وجود داشت. با این حال، مطالعات بعدی نتایج را تایید نکردند. ممکن است مطالعه اولیه به دلیل آلودگی نمونه ها ناقص بوده باشد.
سیستم ایمنی
به نظر می رسد سندرم خستگی مزمن دارای برخی ویژگی های مشترک با بیماری های خودایمنی مانند لوپوس یا مولتیپل اسکلروزیس است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به قسمت های سالم بدن حمله می کند. یک نظریه این است که آلرژی، استرس و عفونت ممکن است ترکیب شوند و ماده شیمیایی به نام آدنوزین تری فسفات (ATP) که انرژی را در سلول ها ذخیره می کند را از بین ببرند. . برخی از بیماران ME/CFS شواهدی از کاهش تولید ATP نشان می دهند.
ممکن است بی نظمی در سیستم ایمنی افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن دیده شود، اما محققان الگوی ثابتی از ناهنجاری ها را پیدا نکرده اند. در میان شایع ترین آنها آلرژی و سیستم ایمنی بیش فعال است.
بیشتر بخوانید: علائم و عوارض فیبرومیالژی
سیستم ایمنی مواد شیمیایی زیادی تولید می کند که در مجموع سیتوکین نام دارند. اینها بر روی سلول های ایمنی عمل می کنند تا رفتار آنها را به طرق مختلف تنظیم کنند. برخی از بیماران ME/CFS دارای سطوح بالایی از این مواد شیمیایی هستند، که دانشمندان بر این باورند که می تواند باعث علائم خستگی مزمن، از جمله خستگی و درد عضلانی شود.
همچنین می توان تغییراتی را در عملکرد چند نوع سلول ایمنی در افراد مبتلا به ME/CFS مشاهده کرد. سلول های T هم در تولید و هم در آرام کردن پاسخ ایمنی فعال هستند. برخی از افراد مبتلا به این سندرم فعالیت غیرطبیعی سلول های T را نشان می دهند، در حالی که برخی دیگر این کار را نمی کنند. سلول های کشنده طبیعی (NK) سلول های سیستم ایمنی هستند که به بدن در مبارزه با عفونت کمک می کنند. سلول های NK کم کارکرد در افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن دیده می شود و به نظر می رسد که هر چه عملکرد این سلول ها بدتر باشد، بیماری شدیدتر است. تحقیقات برای یافتن مکانیسم خاصی که می تواند منجر به اختلال در این سلول ها شود ادامه دارد.
هورمون ها و CNS
محققان به ویژه به برخی از مواد شیمیایی سیستم عصبی مرکزی (CNS) و هورمون هایی که توسط محور HPA کنترل می شوند، علاقه مند هستند. اینها ممکن است تحت تأثیر ژنتیک، عفونت یا استرس باشد.
تغییرات انتقال دهنده عصبی
انتقال دهنده های عصبی مواد شیمیایی هستند که پیام ها را بین سلول های عصبی در مغز و سراسر بدن انتقال می دهند. هر عملکرد بدن، فکر و احساس با عملکرد انتقال دهنده های عصبی خاص مرتبط است. وقتی فعالیت یک مورد خاص خیلی زیاد یا خیلی کم باشد، ممکن است همه چیز شروع به خرابی کند. برخی از افراد مبتلا به ME/CFS دارای سطوح غیر طبیعی برخی از انتقال دهنده های عصبی مهم ( سروتونین و دوپامین ) هستند. همچنین ممکن است به اندازه کافی وجود داشته باشد اما گیرنده های آنها به درستی کار نمی کنند. محققان در حال تلاش برای توضیح نقش این ناهنجاری ها در سندرم خستگی مزمن هستند.
کمبود هورمون استرس
سطح هورمون استرس کورتیزول در بیماران ME/CFS پایین است. برخی معتقدند که این می تواند مقابله با استرس را دشوار کند، چه فیزیکی (مانند عفونت یا تلاش) یا ذهنی. سطح کورتیزول برای این بیماری تشخیصی نیست و جایگزینی آن به برخی، اما نه همه، بیماران خستگی مزمن کمک می کند.
اختلال ریتم شبانه روزی
ساعت شبانه روزی شما (بخشی از محور HPA) چرخه خواب و بیداری شما را تنظیم می کند. این ساعت ممکن است در اثر یک رویداد استرس زا از نظر ذهنی یا جسمی اختلال یابد و بدن ممکن است ریتم مناسب را دوباره برقرار نکند و در نتیجه اختلالات خواب در ME/CFS مشاهده شود. برخی از افراد مبتلا به این عارضه دوره خواب سریع یا حرکت سریع چشم (REM) را کاهش داده یا طولانی‌تر می‌کنند، یعنی زمانی که خواب می‌بینید.
عوامل روانشناسی
محققان بر این باورند که آرایش روانی، شخصیت و موقعیت اجتماعی شما می‌تواند بر توسعه ME/CFS شما تأثیر بگذارد، اما آنها هنوز به طور کامل رابطه پیچیده بین این عوامل را درک نکرده‌اند. اگرچه آنها احتمالاً علل اولیه سندرم خستگی مزمن نیستند، اما احتمالاً در مستعد شدن شما نقش دارند.
توجه داشته باشید که ME/CFS به عنوان یک بیماری روانشناختی در نظر گرفته نمی شود، و همچنین داشتن آن به این معنا نیست که فردی از نظر روانی “ضعیف” است یا قادر به کنار آمدن با مسائل نیست. در حالی که گاهی اوقات با افسردگی بالینی مرتبط است، سندرم خستگی مزمن یک وضعیت متمایز است.
مواد شیمیایی / سموم
در برخی، خستگی و درد مزمن با قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مختلف و سموم محیطی همراه است. اینها می‌توانند شامل حلال‌ها، آفت‌کش‌ها یا فلزات سنگین باشند. با این حال، از آنجایی که بیشتر مردم در برخی مواقع در معرض این نوع مواد شیمیایی قرار گرفته‌اند، ردیابی اینکه کدام یک ممکن است باعث ایجاد مشکل شوند، دشوار است.
وضعیتی به نام حساسیت شیمیایی چندگانه (MCS) باعث بسیاری از علائم مشابه ME/CFS می شود و اعتقاد بر این است که این دو شرایط همپوشانی دارند .
جنسیت شما
دو تا چهار برابر تعداد زنان مبتلا به ME/CFS نسبت به مردان تشخیص داده می شود. هر علتی، اگر کشف شود، باید این تفاوت را توضیح دهد. تفاوت های جنسی در هورمون ها، شیمی مغز، عملکرد سیستم ایمنی، التهاب و ژنتیک وجود دارد:
- زنان تستوسترون کمتری دارند که در جلوگیری از خستگی عضلات نقش دارد.
- تفاوت هایی بر اساس جنسیت در هورمون استرس کورتیزول و انتقال دهنده عصبی سروتونین وجود دارد.
- سندرم پیش از قاعدگی یک وضعیت همپوشانی شایع با ME/CFS است و اغلب علائم را تشدید می کند.
- یک استعداد ژنتیکی برای ME / CFS می تواند به طور قابل توجهی تحت تاثیر تفاوت در کروموزوم های زن و مرد و بیان ژن باشد.
همچنین ممکن است یک سوگیری در تشخیص وجود داشته باشد. مردان ممکن است به دلیل فشار اجتماعی ادراک شده برای “چیزهای سخت” از جمله دلایل دیگر، برای علائم خود به دنبال مراقبت پزشکی نباشند. همچنین پزشکان ممکن است این تعصب داشته باشند که ME/CFS یک بیماری زنانه است و کمتر احتمال دارد که تشخیص را برای مردان دارای علائم در نظر بگیرند.
با ادامه تحقیقات، ممکن است پیشرفتی در شناسایی علل و عوامل خطر سندرم خستگی مزمن حاصل شود. در عین حال، اگر احساس می‌کنید علائم شما با سندرم خستگی مزمن همخوانی دارد، از خود دفاع کنید و با پزشک خود برای رسیدن به تشخیص آن همکاری کنید.
سوالات متداول
آیا سندرم خستگی مزمن ارثی است؟
در حالی که آنسفالومیلیت میالژیک/سندرم خستگی مزمن (ME/CFS) لزوماً ارثی نیست، ممکن است یک جزء ژنتیکی وجود داشته باشد که برخی افراد را مستعد ابتلا به آن کند. دانشمندان هنوز در حال کار برای شناسایی ژن های خاص درگیر هستند، اما برخی تحقیقات نشان می دهد که ناهنجاری های ژنتیکی در محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) که پاسخ استرس را مدیریت می کند، می تواند یک عامل باشد.
آیا ME/CFS نتیجه ویروس است؟
احتمالا. برخی از مطالعات نشان داده اند که ME/CFS می تواند ناشی از مشکلی باشد که در سیستم ایمنی ایجاد می شود که توسط یکی از سه عفونت ایجاد می شود:
- ویروس اپشتین بار
- ویروس رودخانه راس
- باکتری کوکسیلا بورنتی
بر اساس CDC، از هر 10 نفری که به عفونت های فوق مبتلا می شوند، یک نفر دچار علائم ME/CFS می شود .
آیا ME/CFS ناشی از استرس است؟
بله، برخی از مطالعات نشان داده اند که استرس عاطفی یا ترومای دوران کودکی به طور خاص یک عامل خطر برای ایجاد ME/CFS است. علاوه بر این، سطح هورمون استرس کورتیزول در افراد مبتلا به ME/CFS کمتر است، که نشان می‌دهد شیوه پردازش و مدیریت استرس ممکن است تغییر کند.
چه چیزی می تواند باعث فروکش یا شعله وری ME/CFS شود؟
جراحی، تروما، و استرس شدید می تواند باعث تشدید ME/CFS شود ، اما ممکن است همیشه یک محرک آشکار وجود نداشته باشد. در برخی موارد، این می تواند فعالیت های روزمره مانند دوش گرفتن یا دویدن باشد که می تواند باعث تصادف شود.