بیماری آلزایمر یک بیماری مغزی است که ماهیت بسیار پیچیده ای دارد. جامعه علمی هنوز به طور کامل علت آن را درک نکرده است و تنها پس از مرگ می توان آن را به طور قطعی تشخیص داد. متأسفانه، هیچ درمانی برای این بیماری نیز وجود ندارد. محققان هنوز روی درمان هایی کار می کنند که بتواند به پیشگیری و درمان آلزایمر کمک کند.
در عین حال، دارو می تواند پیشرفت بیماری آلزایمر را کاهش دهد و به بیماران کمک کند تا با علائم کنار بیایند .
دارو نمی تواند بطور کامل این بیماری را درمان کند. اما می تواند به افراد مبتلا به آلزایمر کمک کند استقلال و کرامت خود را برای مدت طولانی تری حفظ کنند. همچنین می تواند مراقبت از فرد را برای خانواده، دوستان و مراقبان آسان تر کند.
دارو برای بهبود علائم
انواع مختلفی از داروها وجود دارند که می توانند به درمان علائم شناختی و رفتاری بیماری آلزایمر کمک کنند.
ریچارد ماروتولی ، MD، MPH، متخصص سالمندان در پزشکی Yale که در درمان بیماری آلزایمر تخصص دارد، می‌گوید: این داروها می‌توانند تظاهرات بیماری را درمان کنند، اما بر روند بیماری زمینه‌ای تأثیر نمی‌گذارند .
در ابتدا به بیماران اغلب دوزهای کم دارو تجویز می شود. سپس تحت نظر قرار می گیرند تا ببینند چقدر به آن پاسخ می دهند. بسته به نحوه تحمل آنها، دوز به تدریج افزایش می یابد. در حالی که دوزهای بالاتر گاهی اوقات می توانند مؤثرتر باشند، اما می توانند عوارض جانبی قوی تری نیز داشته باشند.
در مورد علائم و عوارض جانبی که شما یا یکی از عزیزان خود تجربه می کنید با یک پزشک صحبت کنید تا آنها بتوانند بهترین دوره درمان را تعیین کنند و در صورت نیاز دارو را تنظیم کنند.
مهارکننده های کولین استراز
گروهی از داروها به عنوان مهارکننده های کولین استراز شناخته می شوند که می توانند به علائم شناختی و رفتاری بیماری آلزایمر کمک کنند.
در حالی که مکانیسم دقیق این داروها هنوز نامشخص است، تحقیقات نشان می دهد که آنها با مسدود کردن آنزیمی به نام استیل کولین استراز، که یک انتقال دهنده عصبی (مواد شیمیایی مغز) به نام استیل کولین را تجزیه می کند، کار می کنند.
استیل کولین نقش مهمی در عملکردهای شناختی مانند تفکر و به خاطر سپردن دارد. سطوح پایین استیل کولین مسئول برخی از علائم بیماری آلزایمر مانند کاهش حافظه است .
با مسدود کردن آنزیم و مهار تجزیه استیل کولین، این داروها می توانند به برخی از علائم بیماری آلزایمر از جمله از دست دادن حافظه کمک کنند.
مهارکننده های کولین استراز عبارتند از:
- آریسپت (دونپزیل): برای درمان تمام مراحل بیماری آلزایمر
- اکسلون (ریواستیگمین): برای درمان مراحل اولیه و میانی بیماری آلزایمر
- رازادین (گالانتامین): برای درمان مراحل اولیه و میانی بیماری آلزایمر
مهارکننده‌های کولین استراز عمدتاً در مراحل اولیه و میانی بیماری آلزایمر استفاده می‌شوند، زیرا با پیشرفت بیماری، مغز استیل کولین کمتری تولید می‌کند، بنابراین این داروها ممکن است دیگر مؤثر نباشند.
از آنجایی که این سه دارو به روشی مشابه عمل می کنند، تغییر از یکی به دیگری احتمالاً نتایج متفاوتی را به همراه نخواهد داشت. با این حال، ممکن است بیمار به یک دارو نسبت به داروی دیگر بهتر پاسخ دهد.
عوارض جانبی این داروها عبارتند از: خستگی، تهوع، استفراغ، سوء هاضمه، اسهال، کاهش اشتها، کاهش وزن، گرفتگی عضلات، سرگیجه و سردرد.
آنتاگونیست NMDA
دسته دیگری از داروها وجود دارد که به علائم بیماری آلزایمر کمک می کند . این دارو که به عنوان آنتاگونیست N-methyl D-aspartate (NMDA) شناخته می شود، ممانتین نام دارد و در ایران با نام تجاری آلزیکسا به فروش می رسد. ممانتین برای درمان بیماری آلزایمر در مرحله میانی تا پایانی استفاده می شود.
این دارو می تواند به افراد مبتلا به بیماری آلزایمر کمک کند تا به طور مستقل کارهای روزانه مانند غذا خوردن، راه رفتن، حمام کردن، لباس پوشیدن و استفاده از توالت را در مراحل پایانی بیماری یا چند ماه بیشتر از آنچه که در غیر این صورت می توانستند انجام دهند، انجام دهند.
ممانتین با تنظیم ناقل عصبی گلوتامات، که گیرنده های NMDA را روی سلول های عصبی فعال می کند، کار می کند. تولید بیش از حد گلوتامات می تواند منجر به مرگ سلول های مغز شود، بنابراین با مهار گلوتامات، ممانتین از سلول های مغز شما محافظت می کند.
عوارض جانبی ممانتین شامل سرگیجه، سردرد ، یبوست، اسهال و حالت تهوع است.
از آنجایی که این دارو متفاوت از مهارکننده های کولین استراز عمل می کند، گاهی اوقات در ترکیب با مهارکننده های کولین استراز استفاده می شود.
دارو برای علائم رفتاری
با پیشرفت بیماری آلزایمر، علائم رفتاری متعددی مانند سرگردانی، بی قراری، بی خوابی، پرخاشگری، بی قراری، اضطراب و افسردگی ایجاد می شود .
این علائم می تواند بر بیمار و همچنین مراقبان او تأثیر بگذارد. درمان این علائم می تواند بیماران را راحت تر کند و مراقبت از آنها را آسان تر کند.
اینها برخی از انواع داروها هستند که می توانند کمک کنند:
- داروهای ضد اضطراب می توانند به درمان بی قراری کمک کنند.
- داروهای ضد تشنج می توانند به درمان پرخاشگری شدید کمک کنند.
- داروهای ضد افسردگی می توانند به درمان افسردگی، اضطراب، بی قراری و پرخاشگری کمک کنند.
- داروهای ضد روان پریشی می توانند به درمان علائمی مانند توهم و پارانویا کمک کنند.
- داروهای خواب آور می توانند به شما کمک کنند تا در طول شب بخوابید.
با این حال، این داروها می توانند عوارض جانبی شدیدی در افراد مبتلا به آلزایمر ایجاد کنند. عوارض جانبی می تواند شامل گیجی، سرگیجه، خواب آلودگی، نوسانات خلقی و افزایش احتمال سقوط باشد.
به دلیل عوارض جانبی که ایجاد می کنند، استفاده از این داروها به صورت گهگاهی یا برای مدت زمان کوتاه توصیه می شود. آنها اغلب به عنوان آخرین راه حل پس از بررسی دقیق خطرات و عوارض جانبی و تنها در صورتی استفاده می شوند که سایر استراتژی ها شکست بخورد.
داروهای ضد روان پریشی، به ویژه، تنها در صورتی باید استفاده شوند که پزشک شما با جدی بودن علائم موافقت کند، زیرا عوارض جانبی آن شدید است و این داروها می توانند خطر مرگ را در برخی از افراد مسن مبتلا به آلزایمر افزایش دهند.
دارو برای کند کردن پیشرفت بیماری
همچنین دارویی وجود دارد که ممکن است بتواند سرعت زوال شناختی را کاهش دهد و پیشرفت بیماری آلزایمر را کند کند. در ژوئیه 2021، سازمان غذا و داروی آمریکا تاییدیه سریعی برای دارویی به نام آدوکانوماب (با نام تجاری Aduhelm) صادر کرد.
این دارو ممکن است بتواند به کاهش رسوبات پروتئین آمیلوئید در مغز، یکی از نشانگرهای بیماری آلزایمر کمک کند. این رسوبات پروتئینی با عملکرد سلول‌های مغزی تداخل می‌کنند و باعث می‌شوند ارتباط آنها با یکدیگر قطع شود و در نهایت بمیرند.
نتایج کارآزمایی بالینی در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر در مراحل اولیه نشان داد که این دارو به کاهش میزان زوال شناختی و عملکردی در برخی از شرکت‌کنندگان کمک می‌کند. به عنوان مثال، آنها حافظه و جهت گیری بهتری داشتند و بهتر می توانستند امور مالی را مدیریت کنند و کارهای خانه را انجام دهند.
عوارض جانبی این دارو شامل واکنش های آلرژیک، سردرد و افزایش خطر سقوط است. افراد همچنین ممکن است ناهنجاری های تصویربرداری مرتبط با آمیلوئید (ARIA) را تجربه کنند که می تواند شامل گیجی، سرگیجه، حالت تهوع، تغییرات بینایی و تورم موقت در قسمت های خاصی از مغز باشد که گاهی با لکه های کوچک خون در سطح مغز همراه است.
به گفته ماروتولی، این دارو، و همچنین سایر عوامل مشابه تحت بررسی، ممکن است در واقع فرآیند زمینه‌ای بیماری آلزایمر را تغییر دهد، نه اینکه فقط به علائم کمک کند.
با این حال، تایید این دارو کاملا بحث برانگیز است. ماروتولی می‌گوید: «سوالات زیادی در مورد مزایای عملی، تدارکات و هزینه‌های این دارو باقی می‌ماند.
هیچ اطلاعاتی در مورد ایمنی یا اثربخشی دارو برای افراد در سایر مراحل بیماری آلزایمر وجود ندارد. این دارو در حال آزمایش بیشتر است و تایید آن بسته به نتایج تضمین، تنظیم یا لغو خواهد شد.
روان درمانی
تشخیص یک بیماری پیشرونده و لاعلاج می تواند باعث ناراحتی زیادی برای بیماران و عزیزان آنها شود. درمان می‌تواند به شما کمک کند موقعیت را بپذیرید و مهارت‌های مقابله با آن را توسعه دهید.
با پیشرفت بیماری آلزایمر، مدیریت کارهای روزانه، کارهای شخصی و امور مالی بدون کمک برای شما دشوار می شود. از دست دادن استقلال و عاملیت می تواند دردناک و شرم آور باشد . رواندرمانی می تواند به شما کمک کند تا احساسات خود را پردازش کنید، درخواست کمک کنید و نوع حمایتی را که برای مقابله با این وضعیت نیاز دارید ایجاد کنید.
ماروتولی می‌گوید، درمان همچنین می‌تواند برای مقابله با خلق یا مؤلفه‌های عاطفی که ممکن است با تغییرات شناختی مرتبط با بیماری آلزایمر همراه باشد، مؤثر باشد.
می توانید به دنبال درمان فردی یا گروه درمانی باشید. درمان انفرادی می‌تواند فضای امنی را برای شما فراهم کند تا احساسات و نگرانی‌های خود را در خلوت صحبت کنید، در حالی که درمان گروهی می‌تواند به شما کمک کند با دیگرانی که با همان شرایط شما زندگی می‌کنند ارتباط برقرار کنید.
چگونه درمان خود را مؤثرتر کنید
این چند قدم است که می توانید برای کمک به موثرترین درمان و حفظ کیفیت زندگی خود تا زمانی که ممکن است انجام دهید:
- دارو را طبق دستور مصرف کنید: جستجوی درمان پزشکی، مصرف داروهای خود طبق دستور و گزارش هر گونه عوارض جانبی به پزشک می تواند به شما در مدیریت علائم این بیماری و کاهش سرعت پیشرفت بیماری کمک کند.
- چک‌آپ‌های منظم سلامتی را انجام دهید: مهم است که به طور منظم با پزشک خود تماس بگیرید، پیشرفت بیماری را ارزیابی کنید، در مورد علائم و عوارض جانبی صحبت کنید، و سایر شرایط سلامتی را بررسی کنید.
- درمان سایر بیماری‌ها: شناسایی و درمان سایر بیماری‌هایی که ممکن است داشته باشید، مانند کاهش بینایی و شنوایی، برای مثال، می‌تواند مفید باشد. ماروتولی می گوید بهینه سازی شنوایی و بینایی مهم است، زیرا ورودی حسی بهبود یافته می تواند پردازش این اطلاعات را برای مغز آسان تر کند.
- فعال و درگیر بمانید: «از نظر فیزیکی، اجتماعی و شناختی فعال باشید و درگیر بمانید. ماروتولی می گوید: منابع موجود در جامعه خود را در مورد برنامه های فعالیت و گروه های حمایتی بررسی کنید.
- سبک زندگی سالم را حفظ کنید: ماروتولی توصیه می کند از یک رژیم غذایی سالم مانند رژیم غذایی مدیترانه ای و ورزش منظم پیروی کنید.
- روی یک برنامه مراقبت کار کنید: با یک پزشک، خانواده، دوستان، مراقبان و جامعه کار کنید تا خود را در مورد این وضعیت آموزش دهید و اینکه چگونه می توانید استقلال خود را تا زمانی که ممکن است حفظ کنید، و همچنین برای برنامه ریزی مراقبت های خود در صورت نیاز معاونت.