محرک ها رایج ترین نوع دارویی هستند که برای درمان ADHD استفاده می شود . آنها با افزایش دسترسی مواد شیمیایی خاص در مغز کار می کنند و در نتیجه مسیرهای مغز را تحریک می کنند. محرک ها، علائم ADHD را در 70 تا 80 درصد افرادی که آنها را مصرف می کنند کاهش می دهند.
چگونه مغز کار می کند
مغز ما از سلول های عصبی به نام نورون ها تشکیل شده است که با شکاف های کوچکی به نام سیناپس از هم جدا شده اند. تمام عملکردهای مغز و سیستم عصبی بر اساس نحوه ارتباط این نورون ها در سیناپس ها است. نورون ها با ارسال پیام رسان های شیمیایی یا انتقال دهنده های عصبی در سراسر سیناپس ها در سراسر شبکه عصبی، اطلاعات را به یکدیگر منتقل می کنند .
انتقال دهنده های عصبی در یک نورون تولید می شوند. نورون انتقال دهنده عصبی را آزاد می کند و به سیناپس می رود. سپس ممکن است انتقال دهنده عصبی توسط نورون بعدی که در محلی به نام گیرنده متصل می شود، پذیرفته شود و در نتیجه اطلاعات را از یک سلول عصبی به سلول عصبی دیگر در سراسر مغز منتقل کند.
برای اینکه این مسیرها به طور مؤثر کار کنند تا پیام از طریق آن منتقل شود، نورون باید به میزان کافی از انتقال دهنده عصبی تولید و آزاد کند. انتقال دهنده عصبی همچنین باید به اندازه کافی در سیناپس بماند تا به محل گیرنده متصل شود.
پس از آزاد شدن انتقال دهنده عصبی، قسمت اضافی توسط نورونی که آن را تولید کرده است دوباره جذب می شود. چیزی که گاهی به نظر می رسد در افراد مبتلا به ADHD اتفاق می افتد این است که انتقال دهنده عصبی پیش از موعد دوباره به نورون بازجذب می شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، آن بخش از شبکه عصبی نمی تواند پیام ها را به روشی مناسب و به موقع ارسال کند.
محرک ها چگونه کار می کنند
دوپامین و نوراپی نفرین نقش کلیدی در نواحی مغز که مسئول تنظیم توجه و عملکرد اجرایی هستند بازی می کنند . داروهای محرک با افزایش سطح دوپامین در مغز علائم ADHD را کاهش می دهند. این کار با کاهش سرعت جذب مجدد دوپامین به شبکه عصبی انجام می شود.
در نتیجه، انتقال دهنده عصبی بیشتری در سیناپس بین نورون ها به اندازه کافی نگه داشته می شود تا به درستی به گیرنده متصل شود و به انتقال و دریافت موثرتر پیام های درون مغز کمک کند. این کار باعث بهبود فعالیت و ارتباطات در آن قسمت‌هایی از مغز می‌شود که روی دوپامین و نوراپی نفرین کار می‌کنند و برای کارهای خاص سیگنال می‌دهند.
داروهای محرک ADHD را درمان نمی کنند . در عوض، محرک ها علائم ADHD را در حالی که در سیستم شما فعال هستند کاهش می دهند.
مطالعات تصویربرداری از مغز نشان داده است که وقتی داروهای محرک مصرف می کنید، فعالیت متابولیکی در قشر جلوی پیشانی، نواحی خاص زیر قشری و مخچه که همه مراکز مهم برای عملکرد اجرایی هستند، افزایش می یابد. هنگامی که سطح انتقال دهنده های عصبی بالا می رود، این مناطق از مغز فعال تر به نظر می رسند.
تفاوت در نحوه عملکرد محرک ها ممکن است توضیح دهد که چرا برخی از افراد مبتلا به ADHD به یک نوع داروی محرک بهتر از دیگری پاسخ می دهند.
متیل فنیدیت
تحقیقات نشان می دهد که متیل فنیدیت با مسدود کردن بازجذب دوپامین و نوراپی نفرین در مغز، سطح دوپامین را افزایش می دهد. یعنی میزان جذب مجدد انتقال دهنده عصبی به نورون را کاهش می دهد تا مقدار بیشتری در سیناپس باقی بماند. همچنین باعث ترشح دوپامین از درون نورون می شود که بیشتر به سیناپس می فرستد.
محرک های رایج مبتنی بر متیل فنیدیت عبارتند از:
- کنسرتا (قرص های طولانی مدت متیل فنیدات)
- فوکالین (دکس متیل فنیدات)
- متادات (متیل فنیدات هیدروکلراید)
- ریتالین (متیل فنیدات)
آمفتامین ها
آمفتامین ها (نوع دیگری از داروهای محرک) عمدتاً آزادسازی دوپامین و نوراپی نفرین را از محل ذخیره خود به داخل سیناپس افزایش می دهند. مکانیسم کمتر مهم آمفتامین ها، کند کردن بازجذب انتقال دهنده های عصبی است.
برخی از محرک های مبتنی بر آمفتامین عبارتند از:
- آدرال (آمفتامین دکستروآمفتامین)
- Dyanavel XR (آمفتامین)
- ویوانس (لیسدگزامفتامین دایمسیلات)
مدیریت عوارض جانبی داروهای ADHD