اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی رشدی است که حدود 9.4 درصد از کودکان زیر 18 سال را تحت تاثیر قرار می دهد. علائم ADHD در کودکان می تواند شامل بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری باشد. با این حال، تشخیص این بیماری همیشه آسان نیست، زیرا بسیاری از علائم معمولاً با پرخاشگری «طبیعی» دوران کودکی اشتباه می‌شوند. حتی پزشکان نیز ممکن است در تشخیص مشکل داشته باشند، زیرا هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند ADHD یا اختلالات رفتاری یا یادگیری مشابه را تشخیص دهد. در نهایت، برای ایجاد تمایز، پزشکان کودکان یک چک لیست از علائم مشخصه را بررسی می‌کنند تا تعیین کنند که آیا کودک معیارهای ADHD را مطابق با راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روان‌پزشکی آمریکا (DSM-5) دارد یا خیر.
تمایز بین انواع ADHD
علائم ADHD معمولاً به دو دسته عمده تقسیم می شوند: بی توجهی (ناتوانی در تمرکز) و بیش فعالی-تکانشگری (رفتارهای تکانشی که بیش از حد و مخرب هستند).
تعیین ADHD عمدتاً بر این اساس است که آیا این رفتارها برای سن رشد کودک مناسب یا نامناسب هستند.
دامنه علائم می تواند از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد و منجر به انواع تشخیص های مختلف شود که به طور کلی به شرح زیر طبقه بندی می شوند :
- ADHD نوع عمدتاً بی توجه ، کودکی را توصیف می کند که در توجه کردن مشکل دارد، اما بیش فعال یا تکانشی نیست.
- ADHD نوع غالب بیش فعالی- تکانشی به عنوان بی قراری مفرط، عجله و بی قراری بدون فقدان مشخصه تمرکز تعریف می شود.
- ADHD نوع ترکیبی ویژگی های هر دو را دارد.
چک لیست علائم ADHD کودکان : بی توجهی
با توجه به DSM-5، بی توجهی را می توان در کودکان زیر 16 سال در صورتی که شش یا بیشتر از علائم زیر را نشان دهند، تشخیص داد. تشخیص فقط به پنج علامت یا بیشتر برای نوجوانان 17 سال و بالاتر نیاز دارد.
- اغلب به جزئیات توجه نمی کند یا در کارهای مدرسه یا سایر فعالیت ها اشتباه می کند
- اغلب در حفظ توجه به وظایف یا فعالیت های بازی مشکل دارد
- اغلب به نظر می رسد وقتی مستقیماً با او صحبت می شود گوش نمی دهد
- غالباً دستورالعمل ها را دنبال نمی کند یا در تکمیل تکالیف مدرسه یا کارهای خانه شکست می خورد
- اغلب در سازماندهی وظایف و فعالیت ها مشکل دارد
- اغلب از انجام کارهایی که نیاز به تلاش ذهنی طولانی مدت دارند اجتناب می کند، دوست ندارد یا تمایلی ندارد.
- اغلب چیزهایی را که برای تکمیل کارها یا فعالیت ها لازم است از دست می دهد
- به راحتی حواسش پرت می شود
- اغلب در فعالیت های روزانه فراموشکار است
چک لیست علائم ADHD کودکان : بیش فعالی
به طور مشابه، بیش فعالی و تکانشگری را می توان در کودکان تا سن 16 سالگی در صورتی که شش یا بیشتر از علائم زیر را نشان داد (یا فقط پنج علامت یا بیشتر برای نوجوانان 17 سال و بالاتر) تشخیص داد.
- اغلب قبل از اینکه یک سوال کامل شود، پاسخ را واضح می کند
- اغلب با دست ها یا پاها بی قراری می کند یا هر زمان که می نشیند خم می شود
- اغلب با وجود اینکه به او گفته می شود یک جا بنشیند، صندلی خود را ترک می کند
- اغلب در موقعیت هایی که مناسب نیست می دود یا بالا میرود
- اغلب قادر به بازی یا شرکت در فعالیت های اوقات فراغت به آرامی نیست
- اغلب “در حال حرکت” است که گویی غیرطبیعی رانده می شود
- اغلب بیش از حد صحبت می کند
- اغلب در انتظار نوبت خود مشکل دارد
- اغلب مکالمات یا فعالیت های دیگران را قطع می کند یا در آن دخالت می کند
تعریف نوع ترکیبی ADHD
نوع ترکیبی ADHD تظاهراتی است که با علائم بی توجهی و بیش فعالی/تکانشگری مشخص می شود.
کودکان مبتلا به ADHD نوع ترکیبی علائم بی توجهی مانند تلاش برای تمرکز بر روی کار خود، مشکل در پیروی از دستورالعمل ها، به نظر رسیدن حواس پرت، فراموشی، و جا انداختن وسایل نشان می دهند.
آنها همچنین علائم بیش فعالی و تکانشی مانند ناتوانی در نشستن، بی قراری، پرحرفی، سطح انرژی بالا و قطع صحبت دیگران را نشان می دهند.
علائم ADHD در دختران و پسران
تحقیقات نشان می دهد که ADHD اغلب در دختران و پسران متفاوت است . در حالی که پسرها بیشتر احتمال دارد که تظاهرات بیش فعال/ تکانشی یا ترکیبی داشته باشند، دختران بیشتر به ADHD بی توجه مبتلا هستند.
پسران بیشتر احتمال دارد که علائم بیرونی مرتبط با ADHD مانند رفتار کردن و پرخاشگری را نشان دهند. از آنجایی که این علائم بیشتر مخرب هستند، پسران بیشتر از دختران به این بیماری مبتلا می شوند. علائمی مانند خجالتی و رویاپردازی اغلب به عنوان ویژگی های شخصیتی در دختران دیده می شود تا علائم، به همین دلیل است که اغلب آنها را فراموش نمی کنند.
علائم ADHD در دختران ممکن است شامل به ظاهر گوشه گیر، بی نظم، بی انگیزه، خجالتی و به راحتی ناراحت باشد. از آنجایی که این بیماری اغلب نادیده گرفته می شود، دختران کمتر کمک می گیرند و ممکن است با مسائلی مانند اعتماد به نفس ضعیف ، اضطراب و افسردگی دست و پنجه نرم کنند.
گرفتن تشخیص
برای اینکه ADHD به طور قطعی تشخیص داده شود، علائم باید چهار معیار کلیدی ذکر شده در DSM-5 را داشته باشند:
- علائم بی توجهی یا بیش فعالی- تکانشی باید قبل از 12 سالگی وجود داشته باشد.
- علائم باید در دو یا چند موقعیت، مانند خانه، با دوستان، یا در مدرسه وجود داشته باشد.
- علائم باید با کیفیت عملکرد کودک در مدرسه، موقعیت‌های اجتماعی یا هنگام انجام کارهای عادی روزمره تداخل داشته باشد یا کیفیت آن را کاهش دهد.
- علائم را نمی توان با هیچ وضعیت روانی دیگری توضیح داد (مانند اختلال خلقی ) یا به عنوان بخشی از یک دوره اسکیزوفرنی یا روان پریشی رخ می دهد.
کمک اضافی
اگر کودک شما مبتلا به ADHD تشخیص داده شده است ، باید با پزشک او برای تعیین یک برنامه درمانی مناسب برای نیازهای او همکاری کنید. درمان کودک شما ممکن است شامل دارو، روان درمانی یا ترکیبی از این دو باشد. راهبردهای دیگری نیز وجود دارد که می تواند مفید باشد، از جمله رویکردهای رفتاری، آموزش والدین، و آموزش مهارت های اجتماعی.
همچنین ممکن است پیوستن به یک گروه حمایتی برای والدین کودکان مبتلا به ADHD مفید باشد . همچنین مهم است که به کودک خود کمک کنید تا در مورد تشخیص و برنامه درمانی خود اطلاعات بیشتری کسب کند . کار با پزشک یا درمانگر فرزندتان، گفتگو با فرزندتان و جستجوی الگوهای مثبت می تواند مفید باشد. شاید دانستن اینکه تعدادی از افراد مشهور مبتلا به ADHD از جمله افراد مشهور و ورزشکاران وجود دارند، برای فرزند شما مفید باشد.
انجام یک آزمون آنلاین ممکن است به شما در درک بهتر برخی از علائم ADHD موجود در چک لیست در کودکان کمک کند، اما همیشه باید برای ارزیابی، تشخیص و درمان بیشتر با یک روانپزشک صحبت کنید.
سوالات متداول
علائم ADHD در بزرگسالان چه تفاوتی با علائم ADHD در کودکان دارد؟
ADHD اغلب برای اولین بار در دوران کودکی ظاهر می شود و ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد، اگرچه تحقیقات نشان می دهد که تنها 17٪ از کودکان مبتلا به ADHD هنوز در بزرگسالی این اختلال را داشتند. علائم ممکن است در بزرگسالی نیز متفاوت باشد. به عنوان مثال، بیش فعالی در کودکان شایع تر است، اما بیشتر به عنوان بی قراری در بزرگسالی تظاهر می کند.
ADHD نوع ترکیبی چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص نوع ترکیبی ADHD، کودکان ابتدا توسط یک روانپزشک ارزیابی می شوند. برای تشخیص، کودکان باید شش یا بیشتر از علائم بی توجهی و شش یا بیشتر علائم بیش فعالی/تکانشگری را نشان دهند. این علائم باید حداقل به مدت شش ماه وجود داشته باشد و نباید ناشی از بیماری دیگری باشد.
آیا علائم ADHD در پسران و دختران متفاوت است؟
پسرانی که ADHD دارند بیشتر احتمال دارد علائم بیش فعالی و تکانشی مانند حرکت مداوم، قطع حرف دیگران و انجام اعمال فیزیکی در زمان های نامناسب داشته باشند. دخترانی که ADHD داشتند، بیشتر احتمال دارد علائم بی توجهی مانند توجه نکردن، گوش ندادن، به راحتی پرت شدن و از دست دادن تمرکز را تجربه کنند.