اگر مایلید برای اختلال پانیک به رواندرمانی بروید، ممکن است از خود بپرسید که گزینه های درمانی شما چیست. بسته به رویکرد درمانگر و سابقه آموزشی، انواع مختلفی از رواندرمانی در دسترس است. روان درمانی روان پویشی متمرکز بر هراس ( PFPP ) یکی از این گزینه هاست که دانشمندان میگویند در درمان اختلال هراس موثر است. یکی دیگر از رواندرمانی موثر – که اغلب بعنوان محبوب ترین نوع درمان برای اختلالات اضطرابی و پانیک مدنظر است – درمان شناختی- رفتاری (CBT) میباشد.
درمان حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم (EMDR) گزینه دیگری است که می تواند در درمان اختلال پانیک موثر باشد. EMDR اغلب در درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) استفاده می شود. محققان پیشنهاد می‌کنند که EMDR به همان دلایلی که برای PTSD مفید است، می‌تواند برای اختلال هراس مفید باشد. چراکه اختلال پانیک اغلب شامل خاطرات سخت و حملات پانیک آزاردهنده است.
به دلیل اثربخشی قطعی، تمرکز هدف مدار و نتایج سریع، متخصصانی که اختلال هراس را درمان می کنند، اغلب CBT را به سایر اشکال درمانی ترجیح می دهند. تحقیقات همچنین نشان میدهد که CBT به طور مداوم مؤثرتر از رواندرمانی روان‌پویشی متمرکز بر هراس (PFPP) و همچنین تمرین آرام‌سازی کاربردی (ART) در درمان اختلال پانیک است.
در زیر رویکرد CBT را توضیح میدهیم و نحوه استفاده از آن برای درمان اختلال هراس، حملات پانیک و آگورافوبیا میگوییم.
درمان شناختی رفتاری یا CBT چیست؟
درمان شناختی رفتاری، یا به سادگی CBT، نوعی روان درمانی است که در درمان بیماریهای روانپزشکی استفاده می شود. مفاهیم زیربنایی CBT بر این تصور استوار است که افکار، احساسات و ادراکات یک فرد بر اعمال و رفتار آنها تأثیر می گذارد.
با توجه به اصول CBT، یک فرد ممکن است همیشه نتواند شرایط زندگی خود را تغییر دهد، اما می تواند انتخاب کند که چگونه فراز و نشیب های زندگی را درک کرده و بر اساس آن عمل کند.
CBT به تغییر تفکر معیوب یا منفی افراد کمک می کند و به تغییر رفتارهای ناسالم کمک می کند. CBT در حال حاضر برای درمان بسیاری از اختلالات روانپزشکی، از جمله اختلال افسردگی اساسی ، فوبیا ، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) و اعتیاد استفاده می شود.
همچنین دانشمندان میگویند که CBT یک گزینه درمانی موثر برای برخی شرایط پزشکی مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، فیبرومیالژیا و خستگی مزمن است.
تحقیقات همچنین نشان میدهد که CBT مبتنی بر اینترنت به اندازه CBT حضوری موثر است. این می تواند به ویژه در درمان اختلال هراس مفید باشد زیرا ممکن است به افراد کمک کند احساس کنند که درمان در دسترس تر و راحت تر است.
درمان شناختی رفتاری به عنوان یک درمان
یکی از اهداف اصلی CBT کمک به مشتری برای غلبه بر الگوهای تفکر منفی است تا بتواند در اعمال و رفتار خود انتخاب های بهتری داشته باشد. به طور کلی، افراد مبتلا به اختلال هراس اغلب بیشتر مستعد افکار منفی و باورهای خودخرابکاری هستند که می تواند منجر به کاهش عزت نفس و افزایش اضطراب شود.
تفکر ترسناک و منفی اغلب با حملات پانیک، علامت اصلی اختلال هراس همراه است.
حملات پانیک اغلب از طریق ترکیبی از علائم فیزیکی و شناختی تجربه می شوند. علائم جسمی معمولی عبارتند از تنگی نفس ، تپش قلب، درد قفسه سینه ، و تعریق بیش از حد. این علائم اغلب به عنوان ترسناک تلقی می شوند و می توانند به افکار ناراحت کننده مانند ترس از دست دادن کنترل، دیوانه شدن یا مرگ منجر شوند.
ترس های مرتبط با حملات پانیک می توانند آنقدر شدید شوند که شروع به تأثیر منفی بر رفتارهای فرد کنند. برای مثال، ممکن است یک فرد در هنگام رانندگی یا در مقابل دیگران (افکار) از حمله بترسد. سپس فرد از رانندگی یا قرار گرفتن در مناطق شلوغ (رفتارها) اجتناب می کند.
چنین رفتارهایی منجر به یک وضعیت جداگانه به نام آگورافوبیا می شود . با آگورافوبیا، افکار ترسناک به مرور زمان القا می شوند و رفتارهای اجتنابی فقط برای تقویت این ترس ها عمل می کنند.
CBT می تواند به افراد مبتلا به اختلال هراس و/یا آگورافوبیا در ایجاد راه هایی برای مدیریت علائم خود کمک کند. ممکن است یک فرد نتواند زمان حمله پانیک را کنترل کند، اما با درمان شناختی رفتاری می تواند یاد بگیرد که چگونه به طور موثر با علائم خود کنار بیاید. CBT به مشتری در دستیابی به تغییر پایدار از طریق یک فرآیند دو قسمتی کمک می کند.
فرآیند درمان شناختی رفتاری
1- افکار منفی را بشناسید و جایگزین کنید. درمانگر CBT ابتدا به مشتری در شناسایی شناخت ها یا الگوهای تفکر منفی خود کمک می کند. به عنوان مثال، ممکن است به شخص هدایت شود که در طول حمله هراس چگونه خود را درک می کند، جهان را می بیند یا احساس می کند. با تمرکز بر فرآیند فکر، فرد می تواند شروع به شناخت الگوهای فکری معمولی خود و چگونگی تأثیر آن بر رفتارهایش کند.
2- درمانگر ممکن است از طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها و تمرین‌ها استفاده کند تا به مراجع کمک کند تا از افکار منفی خود آگاه شود و یاد بگیرد که آنها را با روش‌های فکری سالم‌تر جایگزین کند. علاوه بر این، فعالیت‌های تکالیف اغلب بین جلسات برای کمک به مشتری در شناسایی و حذف تفکر معیوب به طور مستمر اختصاص داده می‌شود.
3- تمرینات نوشتن می تواند راه قدرتمندی برای غلبه بر الگوهای تفکر معیوب باشد. این تمرینات ممکن است برای افزایش آگاهی و جایگزینی افکار منفی استفاده شود. برخی از تمرین‌های رایج نوشتن CBT عبارتند از نوشتن مجله ، نگه‌داشتن یک دفتر یادداشت سپاسگزاری ، استفاده از جملات تاکیدی و حفظ یک دفتر یادداشت هراس.
ادامه فرآیندهای CBT
4- مهارت‌سازی و تغییرات رفتاری. مرحله بعدی CBT شامل ایجاد راهبردهای مقابله ای سالم برای تغییر رفتارهای ناسازگار است . در طول این مرحله از درمان شناختی رفتاری، مراجع یاد می گیرد که مهارت هایی را برای کمک به کاهش استرس، مدیریت اضطراب و عبور از حملات پانیک توسعه دهد . این مهارت‌ها ممکن است در جلسه تمرین شوند، اما همچنین مهم است که مشتری رفتارهای جدیدی را خارج از درمان نیز انجام دهد.
5- حساسیت زدایی یک تکنیک متداول CBT است که برای کمک به مشتری در انجام رفتارهای اجتنابی گذشته استفاده می شود. از طریق حساسیت زدایی سیستماتیک، درمانگر CBT به تدریج مشتری را با محرک های ایجاد کننده اضطراب آشنا می کند و در عین حال به او آموزش می دهد که چگونه احساسات خود را از اضطراب مدیریت کند. فرد به آرامی با موقعیت‌های ترس‌آور بیشتری آشنا می‌شود و راه‌هایی برای مقابله با علائم هراس از طریق هر شرایط ترسناک ایجاد می‌کند.
6- برای کمک به حفظ آرامش در شرایط اضطراب آور، تکنیک های آرام سازی نیز یاد می گیرند. این مهارت ها به مدیریت ترس ها، کاهش ضربان قلب، کاهش تنش و بهبود مهارت های حل مسئله کمک می کند. برخی از تکنیک های متداول آرامش عبارتند از تمرینات تنفس عمیق ، آرام سازی پیشرونده عضلانی ( PMR )، یوگا و مدیتیشن .
سخن پایانی
به عنوان یکی از پرکاربردترین اشکال درمانی، CBT ممکن است بخشی از روند بهبودی شما باشد. CBT می تواند به خودی خود به کاهش علائم کمک کند، اما بسیاری از آنها ترکیبی از گزینه های درمانی را مفیدترین می دانند. پزشک یا درمانگر شما می تواند به شما کمک کند تعیین کنید که آیا CBT برای شما مناسب است یا خیر و به شما در ایجاد یک برنامه درمانی که به بهترین وجه با نیازهای شما مطابقت دارد کمک کند.