اعتیاد یک بیماری پیچیده و مزمن مغزی است که تحت تأثیر ژن ها و محیط است که با مصرف مواد یا اعمال اجباری مشخص می شود که با وجود پیامدهای مضر ادامه می یابد.
برای مدت طولانی، اعتیاد به معنای عادت غیرقابل کنترل استفاده از الکل یا سایر مواد مخدر بود . اخیراً مفهوم اعتیاد گسترش یافته و شامل رفتارهایی مانند قمار و همچنین مواد و حتی فعالیت های عادی و ضروری مانند ورزش و غذا خوردن شده است .
انواع اعتیاد
در حالی که اعتیاد به مواد اغلب واضح به نظر می رسد، در مورد اینکه چه موادی واقعاً اعتیادآور هستند، اختلاف نظر وجود دارد. دستورالعمل‌های کنونی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، ابزار تشخیصی مورد استفاده برای تشخیص انواع مختلف بیماریهای سلامت روان، نشان می‌دهد که بیشتر مواد روان‌گردان ، از جمله داروها، پتانسیل اعتیاد را دارند.
اعتیاد در مقابل اختلالات مصرف مواد
اصطلاح اعتیاد برای توصیف رفتارهای اجباری به دنبال مواد مخدر استفاده می شود که علیرغم پیامدهای منفی ادامه می یابد، اما توجه به این نکته مهم است که اعتیاد در DSM-5 یک تشخیص رسمی در نظر گرفته نمی شود.
DSM-5 به جای استفاده از اصطلاح “اعتیاد”، اختلالات مصرف مواد را طبقه بندی می کند. در حالی که معیارهای تشخیصی برای هر نوع متفاوت است، DSM-5 این اختلالات را به عنوان یک الگوی مشکل ساز استفاده از مواد مسموم کننده توصیف می کند که منجر به اختلال و ناراحتی قابل توجهی می شود. این علائم می تواند منجر به اختلال در کنترل، آسیب اجتماعی، استفاده پرخطر و تحمل/کناره گیری شود.
در حالی که این شرایط ممکن است به طور غیررسمی به عنوان اعتیاد نامیده شوند، پزشک شما رسماً نوعی اختلال مصرف مواد یا یکی از دو اختلال رفتاری اعتیاد را که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا (APA) به رسمیت شناخته شده است، تشخیص می دهد.
اختلالات مصرف مواد
اختلالات مصرف مواد مختلفی در DSM-5 وجود دارد:
- اختلالات مرتبط با الکل
- اختلالات مرتبط با کافئین
- اختلالات مرتبط با حشیش
- اختلالات مرتبط با توهم زا
- اختلالات مرتبط با مواد افیونی
- اختلالات مربوط به آرامبخش، خواب آور یا ضد اضطراب
- اختلالات مرتبط با محرک
- اختلالات مرتبط با دخانیات
اعتیادهای رفتاری
DSM-5 همچنین دو نوع اعتیاد رفتاری را تشخیص می دهد :
- اعتیاد به قمار
- اختلال بازی اینترنتی
هنوز بحث های زیادی در مورد اینکه آیا بسیاری از اعتیادهای رفتاری اعتیادهای “واقعی” هستند وجود دارد . برای روشن شدن این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز است. در حالی که اعتیاد به خرید ، اعتیاد به جنسی و اعتیاد به ورزش اغلب به عنوان اعتیادهای رفتاری مورد توجه قرار می گیرند، DSM-5 به طور رسمی این موارد را به عنوان اختلالات متمایز نمی شناسد.
علائم اعتیاد
علائم و نشانه های اعتیاد از یک نوع اعتیاد به نوع دیگر متفاوت است، اما برخی از علائم رایج اعتیاد عبارتند از:
- ناتوانی در توقف
- تغییر در خلق، اشتها و خواب
- با وجود پیامدهای منفی ادامه دارد
- انکار
- درگیر شدن در رفتارهای مخاطره آمیز
- احساس مشغول شدن به ماده یا رفتار
- مشکلات حقوقی و مالی
- کاهش علاقه به چیزهای دیگری که قبلاً از آنها لذت می بردید
- تداخل ماده یا رفتار با سایر بخش‌های زندگی از جمله خانواده، کار و سایر مسئولیت‌ها
- رازداری
- استفاده از مقادیر بیشتر از یک ماده
- مصرف مواد بیشتر از آنچه در نظر داشتید
- علائم ترک
تعریف ویژگی های اعتیاد
دو جنبه مشترک همه اعتیادها:
- رفتار اعتیادآور ناسازگار است. این رفتار باعث ایجاد مشکلاتی برای فرد یا اطرافیان می شود. بنابراین به جای کمک به فرد برای کنار آمدن با موقعیت ها یا غلبه بر مشکلات، این توانایی ها را تضعیف می کند.
- رفتار مداوم است. وقتی افراد معتاد می شوند، علیرغم مشکلاتی که ایجاد می کند، همچنان به رفتار اعتیادآور خود ادامه می دهند . بنابراین خودارضایی گاه به گاه در یک آخر هفته اعتیاد نیست، اگرچه ممکن است انواع مختلفی از مشکلات را ایجاد کند. اعتیاد با درگیری مکرر در رفتار مشخص می شود.
اعتیاد در مقابل وابستگی
مهم است که بین وابستگی و اعتیاد تمایز قائل شویم. وقتی افراد به یک ماده وابسته می شوند، به این معنی است که آنها تحمل دارو و ترک دارو را تجربه می کنند:
- تحمل به این معنی است که بدن با حضور دارو سازگار شده است به طوری که مقدار بیشتری از دارو را برای ایجاد اثرات مشابه مصرف می کند.
- ترک مصرف زمانی اتفاق می‌افتد که در صورت کاهش یا توقف ناگهانی مصرف این ماده، افراد علائم فیزیکی و روانی خاصی را تجربه می‌کنند.
یک فرد می تواند بدون اعتیاد به مواد مخدر وابسته شود، اگرچه این دو اغلب با هم اتفاق می افتند. اعتیاد زمانی اتفاق می‌افتد که افراد با وجود پیامدهای مضر به مصرف اجباری مواد مخدر ادامه دهند.
تشخیص
تشخیص اعتیاد معمولاً مستلزم تشخیص وجود مشکل و کمک گرفتن است. مصرف مواد همیشه نشانه اعتیاد نیست، اگرچه مصرف مواد مخدر علاوه بر خطر اعتیاد، خطرات بهداشتی و اجتماعی متعددی را نیز به همراه دارد.
هنگامی که فردی به این نتیجه رسید که مشکلی دارد و به کمک نیاز دارد، مرحله بعدی معاینه توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی است. این شامل سؤالاتی در مورد رفتارها یا مصرف مواد، معاینه برای ارزیابی سلامت کلی و ایجاد یک برنامه درمانی است که برای اعتیاد خاص فرد بهترین کار را دارد.
تشخیص دقیقی که فرد دریافت می کند به ماهیت اعتیاد او بستگی دارد. موادی که معمولاً مورد سوء استفاده قرار می گیرند و می توانند منجر به اعتیاد شوند عبارتند از:
- الکل
- کوکائین
- توهم زاها
- مواد استنشاقی
- ماری جوانا
- MDMA و سایر داروهای باشگاهی
- مت آمفتامین
- مواد افیونی
- داروهای تجویزی
- استروئیدها
- تنباکو/نیکوتین
از آنجایی که برخی از مواد پتانسیل ایجاد علائم خطرناک ترک را دارند ، تشخیص مناسب برای دریافت بهترین درمان مهم است.
اگر فکر می کنید ممکن است اعتیاد داشته باشید
اگر عادی نباشد، معمولاً مرحله ای از درگیر شدن در مصرف مواد یا یک رفتار اعتیادآور را بدون اینکه باور کنید معتاد هستید، پشت سر بگذارید. این در واقع آنقدر رایج است که یک نام دارد، مرحله پیش از تفکر.
اگر فکر می کنید ممکن است اعتیاد داشته باشید، احتمالاً وارد مرحله تفکر شده اید. این زمان بسیار خوبی است تا در مورد ماده یا رفتاری که انجام داده‌اید بیشتر بدانید و صادقانه درباره اینکه آیا علائم یا نشانه‌های اعتیاد را تجربه می‌کنید فکر کنید.
پس از آن بسیاری از افراد تصمیم می گیرند که تغییراتی ایجاد کنند. برای برخی افراد، این کار آسان و قابل کنترل است. برای بسیاری دیگر، ترک می‌تواند منجر به علائم ناخوشایند ترک شود، حتی با رفتارها، و می‌تواند احساسات ناخوشایندی را ایجاد کند که با رفتار اعتیادآور تسکین یا سرکوب می‌شوند.
اگر این اتفاق بیفتد، یا اگر شما مشروبات الکلی می‌نوشیدید یا از مواد مخدر استفاده می‌کردید، مانند مواد افیونی – غیرقانونی یا تجویز شده، سایر داروهای تجویزی، محرک‌ها، کوکائین یا متات – باید فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید.
قطع برخی داروها و عود مجدد آن می تواند خطر مصرف بیش از حد، مشکلات سلامت روانی یا سایر عوارض پزشکی تهدید کننده زندگی را افزایش دهد و باید تحت نظارت پزشکی انجام شود.
علل
مواد و رفتارها می توانند باعث ایجاد یک حالت اوج جسمی و روانی شوند. با گذشت زمان، افراد تحمل می کنند، به این معنی که برای دستیابی به همان اثرات اولیه نیاز به چیزی بیشتر است. برخی از عواملی که می تواند در ایجاد اعتیاد موثر باشد عبارتند از:
- مغز : اعتیاد به مرور زمان منجر به تغییراتی در مدارهای پاداش مغز می شود.
- سابقه خانوادگی : اگر اعضای خانواده خود نیز اعتیاد داشته باشند، ممکن است احتمال بیشتری برای معتاد شدن داشته باشید.
- ژنتیک : تحقیقات نشان می دهد که ژنتیک احتمال ابتلا به اعتیاد را افزایش می دهد
- محیط : قرار گرفتن در معرض مواد اعتیادآور، فشار اجتماعی، عدم حمایت اجتماعی و مهارت های مقابله ای ضعیف نیز می تواند در ایجاد اعتیاد نقش داشته باشد.
- دفعات و مدت مصرف : هر چه فردی بیشتر از یک ماده استفاده کند، احتمال بیشتری دارد که به آن معتاد شود.
رشد اعتیاد زمان می برد. بعید است که فرد پس از یک بار مصرف یک ماده معتاد شود، اگرچه ممکن است پس از یک بار مصرف برخی مواد دچار مشکل روانی یا مرگ بر اثر مصرف بیش از حد یا عارضه دیگری شود.
درمان
اعتیاد قابل درمان است، اما همه مسیرهای بهبودی یکسان نیستند. عودها غیر معمول نیستند، بنابراین این مسیر ممکن است زمان ببرد. برخی از رویکردهای درمانی رایجی که ممکن است مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از:
- روان درمانی : درمان شناختی رفتاری (CBT) ممکن است برای پرداختن به الگوهای فکری و رفتاری که به اعتیاد کمک می کنند استفاده شود. درمان های دیگری که ممکن است مورد استفاده قرار گیرند شامل مدیریت اقتضایی، خانواده درمانی و گروه درمانی است.
- داروها : این ممکن است شامل داروهایی برای کمک به درمان علائم ولع مصرف و ترک و همچنین داروهای دیگر برای درمان اختلالات روانی زمینه‌ای مانند اضطراب یا افسردگی باشد. داروهایی که ممکن است تجویز شوند عبارتند از متادون، بوپرنورفین، درمان های جایگزین نیکوتین و نالترکسون.
- بستری شدن در بیمارستان : در برخی موارد، افراد ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند تا در حین سم زدایی از یک ماده، عوارض بالقوه جدی را درمان کنند.
- گروه‌های حمایتی و خودیاری : گروه‌های حمایتی حضوری و آنلاین می‌توانند منبع خوبی برای آموزش و حمایت اجتماعی باشند، زیرا افراد راه‌های جدیدی را برای مقابله در دوران بهبودی یاد می‌گیرند.
اگرچه برخی مکاتب فکری وجود دارند که بر نیاز به پرهیز کامل تاکید می کنند ، بسیاری از مردم می توانند کنترل رفتارهای اعتیادآور مانند نوشیدن، خوردن، خرید و رابطه جنسی را یاد بگیرند. روشی که برای شما بهترین خواهد بود به عوامل زیادی بستگی دارد و بهتر است با همکاری پزشک یا درمانگر تصمیم بگیرید.
مقابله با اعتیاد
علاوه بر دریافت درمان مناسب، کارهایی وجود دارد که می توانید انجام دهید که مقابله با آن را آسان تر کرده و به بهبودی شما کمک می کند.
- نشانه ها را بشناسید. اغلب اعتیاد افراد در سبک زندگی آنها ریشه می گیرد، تا جایی که هرگز یا به ندرت علائم ترک را احساس می کنند. یا ممکن است علائم ترک خود را به همان شکلی که هستند تشخیص ندهند، آنها را در معرض پیری قرار دهند، خیلی سخت کار کنند یا فقط صبح ها را دوست نداشته باشند. مردم می توانند سال ها زندگی کنند بدون اینکه بدانند چقدر به اعتیاد خود وابسته هستند.
- درباره اعتیاد بیاموزید. به یاد داشته باشید که کمک همیشه در دسترس است. آموزش خود شروع خوبی است. می توانید میزان آسیب های وارده به خود و اطرافیانتان را تا حد زیادی کاهش دهید و شاید روزی برای تغییر برای همیشه آماده باشید.
- مهارت های مقابله ای را توسعه دهید. تشخیص آسیب ناشی از اعتیاد به خصوص زمانی که اعتیاد راه اصلی فرد برای مقابله با سایر مشکلات باشد دشوار است. گاهی مشکلات دیگر به طور مستقیم با اعتیاد مرتبط است، مانند مشکلات سلامتی، و گاهی به طور غیرمستقیم با اعتیاد مرتبط است، مثلاً مشکلات رابطه . توسعه مهارت های مقابله ای جدید می تواند به شما کمک کند تا بدون تکیه بر مواد یا رفتارها، استرس های زندگی را مدیریت کنید.
- دریافت پشتیبانی. حمایت اجتماعی از طرف دوستان و خانواده مهم است. پیوستن به یک گروه پشتیبانی می تواند راهی عالی برای ارتباط با افرادی با تجربیات مشترک باشد.
این چه معنایی برای شما دارد
بسیاری از مردم از اصطلاح اعتیاد می ترسند و معتقدند که نشانه ای از شکست یا بی ارزشی است . افراد معتاد معمولاً رفتار خود را تحقیر می کنند که منجر به شرم و ترس از کمک گرفتن می شود. دنیا در حال تغییر است و ممکن است دریابید که کمک گرفتن برای اعتیاد بهترین کاری است که برای خود انجام داده اید. در عین حال، امیدواریم که آموزش خود در سفر به سلامتی شما کمک کند.