بهداشت روان یا سلامت روان، به معنی سلامت هیجانی و روانشناختی است، به شکلی که فرد بتواند از تفکر و توانایی های خود استفاده کند، در جامعه عملکرد داشته باشد و نیازهای معمول زندگی روزمره را برآورده سازد.
پیشگیری از پیدایش بیماری های روانی و سالم کردن محیط روانی از نیازهای اولیه تامین بهداشت روانی محسوب می شود.
فردی که می تواند به فشارهای معمول زندگی روزمره غلبه کند و یک زندگی مستقل داشته باشد را می توان به عنوان یک فرد دارای سلامت روان معرفی کرد.
هدف بهداشت روان یا سلامت روانی، رسیدن به آرامش و رضایت باطن است.
ویژگی افرادی که دارای سلامت روان می باشند:
- احساس آرامش، امنیت و کفایت می کنند.
- توانایی های خود را در حد واقعی، ارزیابی می‌کنند، نه بیشتر و نه کمترو کمبودهای خود را می‌پذیرند.
- به حقوق دیگران احترام می‌گذارند.
- می‌توانند احترام و دوستی دیگران را جلب کنند.
- می‌توانند نیازهای زندگی خود را برآورده سازند و برای سختی های زندگی خود، راه حلی پیدا می کنند.
- قادرند مسئولیت های روزمره ی خود را با انتخاب اهداف معقول پیش ببرند طوری تحت تاثیر عواطف، ترس، خشم، عشق یا گناه خود قرار نمی‌گیرند که زندگی شان آشفته شود.
معیارهای داشتن سلامت روان
- برای داشتن روان سالم، شما باید معیار هایی را در خود داشته باشید و یا باید برای به وجود آوردن آنها تصمیم جدی بگیرید. برخی از این معیارها عبارتند از :
- انسان سالم با معبود خویش رابطه عاشقانه و عابدانه دارد و هدف زندگی خود را در مسیر سعادت ابدی قرار می دهد.
- انسان سالم امکانات، خواسته ها، توانایی ها و اهداف و علائق خود را می شناسد؛ برای خود و شناخت خود روزانه و یا ماهانه وقت می گذارد تا توانایی ها، استعداد ها، اهداف و علائق خود را بشناسد.
- انسان سالم در برابر وقایع و اتفاق های سخت زندگی احساس یأس و ناامیدی نمی کند.
- انسان سالم از زندگی، بیشتر احساس رضایت و خوشی می کند و کمتر گرفتار نارضایتی و ناخوشی می شود، به عبارتی دیگر انسان سالم قسمت پر لیوان را هم می بیند.
- انسان سالم قادر به برقراری ارتباط دوستانه و صمیمانه با دیگران است؛ دیگران را دوست دارد و از محبت کردن به آنها لذت می برد.
- انسان سالم خود عهده دار زندگی خویشتن است،ضمن اینکه با دیگران مشورت می کند، ولی خود مسئولیت عواقب آن را می پذیرد.
- انسان سالم پی به ماهیت وجودی خود برده و بد و خوب خود را می شناسد و هنگامی که دیگران رفتارش را مورد انتقاد قرار می دهند در قدم اول حق را به آن ها داده و از زاویه دید خود به آنها می نگرد.
سایر معیارهای داشتن سلامت روان:
- انسان سالم آشفتگی ها و ناراحتی های خود را به نحو قابل قبول و جامعه پسند آشکار می کند.
- انسان سالم توانایی خود کنترلی خوبی دارد؛ یعنی در برابر عوامل بیرونی زود واکنش نشان نمی دهد.
- انسان سالم هم در تنهایی، هم در جمع احساس شادی و رضایت می کند و از هر فرصتی برای دوری از نگرانی استفاده می کند.
- انسان سالم واقعیت ها را همان گونه که هست می پذیرد.
- انسان سالم دیگران را تحقیر نمی کند و برای خود مزیتی قائل نمی شود و همچنین اجازه نمی دهد در تسلط دیگران قرار گیرد انسان سالم اجازه تقویت به حالت هایی نظیر
- بدبینی، سوءظن، غرور، نخوت، رشک، حسد، خودخواهی و هیجان های منفی از این قبیل را در خود نمی دهد.
- انسان سالم، با دست و دل و زبان دیگران را رنج نمی دهد.
نشانه هایی که لازم است با وجود آنها به متخصص سلامت روان مراجعه کنیم
همه آدمها بعضی روزها احساس ناراحتی می‌کنند و این که هرازچندگاهی ناراحت باشیم غیرعادی نیست. اما وقتی احساس می‌کنید که اصلاً هیچ وقت خوشحال نیستید، داستان فرق می‌کند. اگر در حال زندگی هستید، اما آخرین باری را که خوش حال بودید به یاد نمی‌آورید، این نشانه خوبی نیست. شما ممکن است درگیر نوعی بیماری روانی باشید و دریافت کمک، ممکن است بهترین راه یافتن دوباره خوش بختی باشد اگر بین مواردی که اشاره خواهد شد، شباهتی در خودتان مشاهده کردید، وقت آن است که برای کمک به یک متخصص بهداشت روان مراجعه کنید
- همیشه نگران هستید تقریباً هر روز احساس ناراحتی می‌کنید.
- تمرکز کردن روی کارها برای شما سخت است دارای نوسانات خلقی هستید از دوستان و اجتماعات اجتماعی خودداری می‌کنید
- از چیزهایی که قبلا دوست داشتید لذت نمی‌برید انجام فعالیت‌های ساده روزانه برایتان سخت است.
گزینه‌های درمان سلامت روان
بسیاری از افرادی که با بیماری‌های روانی دست و پنجه نرم می‌کنند، برای حل مشکلات خود نیاز به مراجعه به روان شناس دارند. هم چنین بعضی از آنها می‌توانند با مصرف برخی از داروهای تجویز شده تسکین پیدا کنند. داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب وجود دارد که پزشکان در صورت احساس لزوم برای شما تجویز می‌کنند. غالباً از داروها همزمان با درمان روان شناس استفاده می‌شود تا مسائل بهداشت روانی شما تحت کنترل درآید ، ممکن است خوشبختی در حال حاضر برای شما دور از ذهن باشد؛ اما همیشه این گونه نخواهد بود. برای گذر از این زمان تلاش کنید با درمانگر خود همکاری کنید؛ بعد از حل مشکلات روحی خود احساس بهتری خواهید داشت.
منبع
تهیه و تنظیم : سرکار خانم شهناز صفر زاده.