سوگیری شناختی یک خطای سیستماتیک در تفکر است که زمانی رخ می دهد که افراد در حال پردازش و تفسیر اطلاعات در دنیای اطراف خود هستند و بر تصمیمات و قضاوت هایی که می گیرند تأثیر می گذارد.
مغز انسان قدرتمند است اما در معرض محدودیت‌هایی است. سوگیری های شناختی اغلب نتیجه تلاش مغز شما برای ساده سازی پردازش اطلاعات است. تعصبات اغلب به عنوان قواعدی عمل می کنند که به شما کمک می کند دنیا را درک کنید و با سرعت نسبی به تصمیم گیری برسید.
- برخی از این سوگیری ها مربوط به حافظه است. روشی که شما یک رویداد را به خاطر می آورید ممکن است به دلایلی مغرضانه باشد و به نوبه خود می تواند منجر به تفکر و تصمیم گیری مغرضانه شود.
- سایر سوگیری های شناختی ممکن است به مشکلات توجه مرتبط باشد. از آنجایی که توجه یک منبع محدود است، مردم باید در مورد آنچه در دنیای اطراف خود به آن توجه می کنند، انتخابی باشند.
به همین دلیل، تعصبات ظریف می توانند در نحوه دیدن و تفکر شما در مورد جهان تأثیر بگذارند.
مفهوم سوگیری شناختی برای اولین بار توسط محققین آموس تورسکی و دانیل کانمن در سال 1972 معرفی شد. از آن زمان، محققان تعدادی از انواع سوگیری ها را توصیف کرده اند که بر تصمیم گیری در طیف گسترده ای از حوزه ها از جمله رفتار اجتماعی، شناخت، اقتصاد رفتاری تأثیر می گذارد. ، آموزش، مدیریت، مراقبت های بهداشتی، تجارت و مالی.
سوگیری شناختی در مقابل مغالطه منطقی
مردم گاهی سوگیری های شناختی را با مغالطه های منطقی اشتباه می گیرند، اما این دو یکسان نیستند. یک مغالطه منطقی از یک خطا در یک استدلال منطقی ناشی می شود، در حالی که یک سوگیری شناختی ریشه در خطاهای پردازش فکر دارد که اغلب از مشکلات حافظه، توجه، اسناد و سایر اشتباهات ذهنی ناشی می شود.
نشانه های سوگیری شناختی
همه سوگیری شناختی از خود نشان می دهند. ممکن است تشخیص آن در دیگران آسان تر باشد، اما مهم است که بدانید این چیزی است که بر تفکر شما نیز تأثیر می گذارد. برخی از نشانه هایی که نشان می دهد ممکن است تحت تأثیر نوعی سوگیری شناختی قرار بگیرید عبارتند از:
- فقط به اخباری توجه کنید که نظرات شما را تایید می کند
- زمانی که همه چیز مطابق میل شما پیش نمی رود، عوامل بیرونی را سرزنش میکنید.
- موفقیت دیگران به شانس منتسب میکنید، اما دستاوردهای خود را ناشی از اعتبار شخصی میدانید.
- فکر می کنید سایرین نظرات یا عقاید شما را به اشتراک میگذارند.
- کمی در مورد یک موضوع یاد بگیرید و سپس تصور کنید که همه چیزهایی را که باید در مورد آن بدانید را می دانید
وقتی در مورد دنیای اطراف خود قضاوت و تصمیم می گیرید، دوست دارید فکر کنید که عینی، منطقی و قادر به دریافت و ارزیابی تمام اطلاعاتی هستید که در دسترس شماست. متأسفانه، این سوگیری‌ها گاهی اوقات ما را به هم می‌ریزند که منجر به تصمیم‌های ضعیف و قضاوت‌های بد میشود.
انواع سوگیری شناختی
درباره چند مورد از رایج ترین انواع سوگیری های شناختی که می توانند تفکر شما را تحریف کنند، بیشتر بیاموزید.
سوگیری بازیگر–مشاهده‌گر : این تمایل به انتساب اعمال خود به علل بیرونی و انتساب رفتارهای دیگران به علل درونی است. به عنوان مثال، سطح کلسترول بالای خود را به ژنتیک نسبت می دهید در حالی که دیگران را به دلیل رژیم غذایی نامناسب و ورزش نکردن سطح بالایی از کلسترول خود می دانید.
لنگر انداختن : این تمایل به تکیه بیش از حد بر اولین اطلاعاتی است که یاد می گیرید. به عنوان مثال، اگر متوجه شوید که قیمت متوسط یک ماشین یک مقدار مشخص است، فکر می کنید هر مقدار کمتر از آن معامله خوبی است، شاید به دنبال معاملات بهتر نباشید. می توانید از این سوگیری برای تعیین انتظارات دیگران با قرار دادن اولین اطلاعات روی میز برای بررسی استفاده کنید.
سوگیری توجه : این تمایل به توجه به برخی چیزها در عین نادیده انگاری برخی دیگر است. به عنوان مثال، هنگام تصمیم گیری در مورد خرید خودرو، ممکن است به ظاهر و ظاهر بیرونی و داخلی توجه کنید، اما سابقه ایمنی و مصرف بنزین را نادیده بگیرید.
بیشتر بخوانید: تحریف های شناختی
راه حل دم دست : این به اطلاعاتی که به سرعت به ذهن شما می رسد ارزش بیشتری می دهد. شما به این اطلاعات اعتبار بیشتری می دهید و تمایل دارید که احتمال و احتمال اتفاقات مشابه در آینده را بیش از حد برآورد کنید.
سوگیری تأیید : این عبارت است از طرفداری از اطلاعاتی که با باورهای موجود شما مطابقت دارد و شواهدی را که مطابقت ندارند را کاهش می دهد.
اثر اجماع کاذب : این تمایل به بیش از حد برآورد کردن میزان توافق دیگران با شما است.
تثبیت عملکردی : این تمایل به دیدن اجسام است که فقط به روشی خاص کار می کنند. به عنوان مثال، اگر چکش ندارید، هرگز فکر نمی کنید که از یک آچار بزرگ نیز می توان برای کوبیدن میخ به دیوار استفاده کرد. ممکن است فکر کنید که نیازی به بند انگشتی ندارید زیرا تخته چوب پنبه‌ای ندارید که بتوانید اشیا را روی آن بچسبانید، اما دیگر کاربردهای آنها را در نظر نگیرید. این امر می‌تواند به وظایف افراد نیز بسط یابد، مانند عدم درک یک دستیار شخصی برای حضور در نقش رهبری.
بیشتر بخوانید: تثبیت عملکردی به عنوان یک سوگیری شناختی
اثر هاله : تصور کلی شما از یک شخص بر احساس و تفکر شما در مورد شخصیت او تأثیر می گذارد. این به ویژه در مورد جذابیت فیزیکی که بر نحوه ارزیابی شما از سایر ویژگی های آنها تأثیر می گذارد صدق می کند.
اثر اطلاعات نادرست : این تمایل به اطلاعات پس از رویداد برای تداخل در حافظه رویداد اصلی است. آسان است که حافظه خود را تحت تأثیر آنچه در مورد رویداد از دیگران می شنوید، داشته باشید. آگاهی از این تأثیر منجر به بی اعتمادی به اطلاعات شاهدان عینی میشود.
سوگیری خوش بینی : این سوگیری شما را به این باور می رساند که کمتر از همتایان خود از بدبختی رنج می برید و احتمال موفقیت شما بیشتر است.
تعصب خودخدمت‌گرایی: این تمایل به سرزنش نیروهای خارجی در هنگام وقوع اتفاقات بد است و به خودتان اعتبار می دهید وقتی اتفاقات خوب رخ می دهد. به عنوان مثال، زمانی که یک دست پوکر میبرید، به دلیل مهارت شما در خواندن سایر بازیکنان و دانستن شانس است، در حالی که وقتی می‌بازید، به دلیل دریافت دست ضعیف است.
اثر دانینگ-کروگر : این زمانی است که افرادی معتقدند که باهوش‌تر و توانمندتر از آنچه هستند میباشند. مثلاً وقتی نمی توانند بی کفایتی خودشان را تشخیص دهند.
گاهی اوقات، سوگیریهای متعدد ممکن است در تأثیرگذاری بر تصمیمات و تفکر شما نقش داشته باشد. برای مثال، ممکن است شما یک رویداد را به اشتباه به خاطر بسپارید (اثر اطلاعات نادرست) و فرض کنید که دیگران همان خاطره را از آنچه اتفاق افتاده به اشتراک میگذارند (اثر اجماع نادرست).
علل
اگر هنگام تصمیم گیری مجبور بودید به هر گزینه ممکن فکر کنید، حتی ساده ترین انتخاب هم زمان زیادی می برد. به دلیل پیچیدگی محض دنیای اطراف و حجم اطلاعات موجود در محیط، گاهی اوقات لازم است بر روی برخی از میانبرهای ذهنی تکیه کنید که به شما امکان می دهد سریع عمل کنید.
سوگیریهای شناختی می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند، اما این میانبرهای ذهنی، که به عنوان اکتشافی شناخته می‌شوند ، هستند که اغلب نقش مهمی را ایفا می‌کنند. در حالی که آنها اغلب می توانند به طرز شگفت انگیزی دقیق باشند، می توانند منجر به اشتباه در تفکر نیز شوند.
عوامل دیگری که می توانند در ایجاد این سوگیری ها نقش داشته باشند:
- احساسات
- انگیزه های فردی
- محدودیت در توانایی ذهن برای پردازش اطلاعات
- فشارهای اجتماعی
سوگیری شناختی نیز ممکن است با افزایش سن افراد به دلیل کاهش انعطاف پذیری شناختی افزایش یابد.
تأثیر
سوگیری های شناختی می تواند منجر به تحریف تفکر شود. برای مثال، باورهای تئوری توطئه اغلب تحت تأثیر انواع سوگیری ها قرار می گیرند. اما سوگیری های شناختی لزوماً همه بد نیستند. روانشناسان بر این باورند که بسیاری از این سوگیری ها یک هدف انطباقی را دنبال می کنند: آنها به ما امکان می دهند به سرعت به تصمیم گیری بپردازیم. اگر با یک موقعیت خطرناک یا تهدیدآمیز روبرو هستیم، این می تواند حیاتی باشد.
برای مثال، اگر در یک کوچه تاریک قدم می‌زنید و سایه‌ای تیره را می‌بینید که به نظر می‌رسد شما را تعقیب می‌کند، یک سوگیری شناختی ممکن است شما را به این فکر بیندازد که یک جاذب است و باید هرچه سریع‌تر از کوچه خارج شوید. سایه تاریک ممکن است صرفاً به دلیل تکان دادن پرچم در نسیم ایجاد شده باشد، اما تکیه بر میانبرهای ذهنی اغلب می تواند شما را از مسیر خطر در موقعیت هایی که نیاز به تصمیم گیری سریع است، دور کند.
نکاتی برای غلبه
تحقیقات نشان می‌دهد که آموزش شناختی می‌تواند به به حداقل رساندن سوگیریهای شناختی در تفکر کمک کند .
- آگاهی از سوگیری : در نظر بگیرید که چگونه سوگیری ها ممکن است بر تفکر شما تأثیر بگذارد. در یک مطالعه، محققان بازخورد و اطلاعاتی را ارائه کردند که به شرکت‌کنندگان در درک این سوگیری‌ها و نحوه تأثیر آنها بر تصمیم‌گیری‌ها کمک می‌کند. نتایج مطالعه نشان داد که این نوع آموزش می تواند به طور موثری اثرات سوگیری شناختی را تا 29 درصد کاهش دهد.
- در نظر گرفتن عواملی که بر تصمیمات شما تأثیر می گذارد : آیا عواملی مانند اعتماد به نفس بیش از حد یا علاقه شخصی در بازی وجود دارد؟ فکر کردن در مورد تأثیرات روی تصمیمات ممکن است به شما در انتخاب بهتر کمک کند.
- به چالش کشیدن سوگیری های خود : اگر متوجه شدید که عواملی بر انتخاب های شما تأثیر می گذارد، روی به چالش کشیدن فعالانه سوگیری های خود تمرکز کنید. چه عواملی را از دست داده اید؟ آیا به عوامل خاصی اهمیت زیادی می دهید؟ آیا اطلاعات مرتبط را نادیده می گیرید زیرا دیدگاه شما را پشتیبانی نمی کند؟ فکر کردن به این چیزها و به چالش کشیدن تعصبات شما می تواند شما را متفکر انتقادی تری کند.
کاهش سوگیری شناختی ممکن است در درمان برخی از بیماریهای روانپزشکی نیز مفید باشد. درمان اصلاح سوگیری شناختی (CBMT) یک رویکرد درمانی مبتنی بر فرآیندهایی است که برای کاهش سوگیری شناختی طراحی شده‌اند. این شکل از درمان برای کمک به درمان اعتیاد، افسردگی و اضطراب استفاده میشود.