هذیان ها باورهای پایدار و تزلزل ناپذیری هستند که مبتنی بر واقعیت نیستند. برای مثال، ممکن است شخصی باور کند که افکارش توسط بیگانگان کنترل می‌شود، یا ماشین‌های سیاه و قرمز در خیابان پیام‌های رمزگذاری‌شده‌ای را برای آنها ارسال می‌کنند که فقط آنها می‌توانند رمزگشایی کنند. از طرف دیگر توهم احساسات خیالی است که هیچ کس دیگری نمی تواند آن را تجربه کند. برای مثال، شخصی ممکن است صدا یا صداهایی را بشنود، اما هیچ کس دیگری در اتاق نیست، یا عنکبوتی را ببیند که روی دیوار می خزند.
هذیان و توهم هر دو تحریف واقعیت هستند، که می توانند در طی حالتی به نام روان پریشی رخ دهند ، جایی که فرد ممکن است نتواند تفاوت بین واقعی و غیر واقعی را تشخیص دهد. برخی از بیماریهای جسمی، بیماری های روانی و مواد می توانند باعث روان پریشی شوند .
یک تفاوت مهم بین هذیان و توهم در این است که در هذیان شناخت (افکار) ولی درتوهم تجربیات حسی درگیر میشوند. با این حال، از آنجایی که این علائم اغلب به طور همزمان رخ می دهند و با هم همپوشانی دارند، تشخیص یکی از دیگری دشوار است.
به عنوان مثال، ممکن است فردی این باور هذیانی داشته باشد که کسی قصد دارد او را بکشد و ممکن است که صداهای تهدیدآمیز نیز بشنود و درگیر توهم نیز شود. هیچ کدام ممکن است در واقعیت درست نباشد. با این حال، آنها می توانند نسبت به شخصی که آنها را تجربه می کند احساس بسیار واقعی داشته باشند و این موضوع باعث شوند که او واکنش یا رفتار غیرعادی نشان دهد.
این مقاله به بررسی انواع، علل، تشخیص و درمان هذیان و توهم می پردازد.
انواع هذیان و توهم
انواع مختلفی از هذیان و توهم وجود دارد که ممکن است افراد تجربه کنند. بیایید نگاهی به مقایسه آنها با یکدیگر بیندازیم.
هذیان
- تجربیات شناختی
- باورها و افکاری را درگیر میکند که واقعاً حس میشوند ولی حقیقت ندارند.
توهم
- تجربیات حسی
- شامل احساسات، صداها و سایر ادراکات غیر واقعی می شود
انواع هذیان
اینها برخی از انواع هذیانهایی هستند که ممکن است فرد تجربه کند:
- هذیان گزند و آسیب: ممکن است فرد بر این باور باشد که شخصی از او جاسوسی می کند، با او بدرفتاری می کند، علیه او توطئه می کند یا می خواهد به او آسیب برساند. افرادی که دچار هذیان گزند و آسیب می شوند ممکن است به طور مکرر به مراجع قانونی شکایت کنند.
- هذیان عاشقانه (اروتومانی): ممکن است فرد باور کند که شخصی – اغلب یک سلبریتی – عاشق اوست. آنها ممکن است سعی کنند با فرد تماس بگیرند یا حتی رفتارهایی مانند تعقیب انجام دهند.
- هذیان بزرگمنشی: ممکن است فرد باور کند که فردی ثروتمند، مهم، قدرتمند، مشهور، با استعداد یا آگاه است. به عنوان مثال، آنها ممکن است بر این باور باشند که به یک کشف مهم دست یافته اند.
- هذیان حسادت: ممکن است فرد تصور میکند که همسرش به او خیانت می کند.
- هذیان جسمی: به دلیل هذیان های جسمی ، فرد ممکن است باور کند که مشکل پزشکی یا ناتوانی دارد .
- هذیان مختلط: فرد ممکن است دو یا چند نوع هذیان را تجربه کند.
انواع توهم هذیان و توهم
انواع مختلف توهم شامل حواس مختلف می شود:
- توهمات شنوایی: شنیدن صداها ، موسیقی، قدم ها یا صداهای دیگری که هیچ کس نمی تواند بشنود. اینها شایع ترین انواع توهم هستند. صداهایی که شخص می شنود ممکن است دوستانه، خنثی، بی ادبانه یا خصمانه باشد.
- توهمات بینایی: دیدن افراد، الگوها، نورها یا اشیایی که وجود ندارند. برای مثال، فرد ممکن است اشیاء را ببیند که به روشی حرکت می کنند که معمولاً نمی تواند.
- توهمات بویایی: بوییدن چیزهایی که هیچ کس دیگری نمی تواند بو کند. فرد ممکن است بوها را به محیط اطراف خود یا خود نسبت دهد.
- توهم چشایی: چشیدن چیزهایی که هیچ کس قادر به تشخیص آن نیست. برای مثال، فرد ممکن است متوجه شود که طعم غذا آنطور که باید نیست، یا ممکن است بتواند طعم غذایی را که نخورده است بچشد.
- توهمات لمسی یا جسمی: احساس احساسات غیر واقعی. فرد ممکن است باور کند که کسی او را قلقلک می دهد یا نیشگون می گیرد یا احساس می کند حشرات در سراسر پوست او می خزند.
- توهمات چندوجهی: فرد ممکن است بیش از یک نوع توهم را به طور همزمان تجربه کند، که این تجربه را برای او بسیار واقعی می کند. برای مثال، آنها ممکن است صدای رعد و برق را بشنوند، در صورت خود فشاری را احساس کنند و ببینند که اتاق شروع به پر شدن از آب می کند.
علل هذیان و توهم
هذیان و توهم علائم روان پریشی هستند که اغلب از یک علت ناشی می شوند. برخی از علل بالقوه روان پریشی عبارتند از:
- الکل و داروهای خاص ، که می تواند باعث روان پریشی در زمانی که فرد تحت تاثیر است و همچنین در طول ترک اعتیاد ایجاد کند.
- بیماریهایی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی یا افسردگی شدید
- بیماری های مغزی مانند بیماری هانتینگتون و بیماری پارکینسون
- بیماری آلزایمر و زوال عقل
- اچ آی وی و سایر عفونت ها که می توانند بر مغز تأثیر بگذارند
- بیماری های شدید مانند نارسایی کلیه یا نارسایی کبد
- تومورهای مغزی و کیست
- برخی از داروهای تجویزی مانند محرک ها و استروئیدها
- صرع
- سکته
- تب
- دلیریوم
تشخیص هذیان و توهم
از آنجایی که هذیان و توهم اغلب علائم بیماری های دیگر هستند، تشخیص و درمان علت زمینه ای مهم است.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان دچار هذیان یا توهم هستید، فوراً به پزشک یا روانپزشک مراجعه کنید.
فرآیند تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تست و ارزیابی روانپزشکی ، برای درک علائم، افکار و رفتارهای شما
- آزمایش خون ، برای بررسی بیماریهای پزشکی، عفونت ها، و عدم تعادل هورمونی یا مواد مغذی
- آزمایش مواد، برای بررسی وجود اعتیاد
- تصویربرداری ، برای بررسی بیماریهای پزشکی و ناهنجاری ها
درمان هذیان و توهم
درمان هذیان و توهم می تواند بسته به علت زمینه ای متفاوت باشد، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بستری شدن در بیمارستان: اگر فرد یک دوره روان پریشی شدید داشته باشد یا در خطر آسیب رساندن به خود یا دیگران باشد، ممکن است مجبور شود تا زمانی که تثبیت شود در بیمارستان بستری شود.
- داروهای ضد روان پریشی: داروهای آنتی سایکوتیک می توانند به کاهش هذیان و توهم کمک کنند. همچنین می تواند تفکر روشن را تقویت کند و به فرد کمک کند بین آنچه واقعی است و آنچه نیست تشخیص دهد. این داروها با مسدود کردن اثر انتقال دهنده عصبی دوپامین در مغز عمل می کنند.
- رواندرمانی: درمان شناختی رفتاری (CBT) می تواند به افراد کمک کند تا هذیان ها و توهمات را تشخیص دهند و به آنها کمک کند واکنش های خود را نسبت به آنها کنترل کنند. به عنوان مثال، فرد ممکن است یاد بگیرد که بفهمد اگر هیچ کس دیگری نتواند بطری سس کچاپ را در حال رقصیدن روی میز ببیند، احتمالاً واقعی نیست.
- توانبخشی و حمایت: افرادی که روان پریشی را تجربه می کنند ممکن است برای کمک به عملکرد مستقل به توانبخشی نیاز داشته باشند و ممکن است از پیوستن به گروه های حمایتی سود ببرند، جایی که می توانند با دیگرانی که تجارب مشابهی داشته اند تعامل داشته باشند.
سخن پایانی
هذیان و توهم هر دو تظاهرات روان پریشی هستند. این دو به آسانی اشتباه گرفته میشوند، ولی مهم است که به خاطر داشته باشید که آنها یکی نیستند. هذیان شامل الگوهای تفکر، افکار و باورهایی است که ریشه در واقعیت ندارند. توهمات شامل تجربیات حسی است که ریشه در واقعیت ندارند. هر دو ممکن است به طور همزمان رخ دهند و علل، تشخیص و درمان مشابهی داشته باشند.
تماشای تجربه هذیان یا توهم در یکی از عزیزان، به خصوص در اولین بار، ممکن است سخت باشد. با این حال، کمک به آنها برای دریافت درمان برای کمک به کاهش آنها مهم است.